Foto door Chiel Simons
Op 20 september is het weer Prinsjesdag in Nederland. Op die dag spreekt het staatshoofd in de Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden in verenigde vergadering bijeen de troonrede uit. In de troonrede geeft de regering aan wat het regeringsbeleid zal zijn voor het komende jaar. Prinsjesdag is een dag die met veel rituelen gepaard gaat. Een van deze rituelen is de voorafgaande rijtoer door Den Haag. De Koning en de belangrijkste leden van het Koninklijk Huis maken een rijtoer met de Gouden Koets, respectievelijk Galaglasberline, van Paleis Noordeinde naar de Ridderzaal. Dit gebruik stamt uit 1912. Van 1840 tot 1912 werd gebruikgemaakt van de Glazen Koets.
De Gouden Koets was een geschenk van de bevolking van Amsterdam aan koningin Wilhelmina. Het geld voor de koets was ingezameld door de Vereeniging van het Amsterdamsche Volk tot het Aanbieden van een Huldeblijk aan H.M. Koningin Wilhelmina. De koets was bedoeld als geschenk voor haar inhuldiging tot koningin op 6 september 1898. Wilhelmina wilde echter geen geschenken ter gelegenheid van haar inhuldiging aannemen en nam daarom de koets pas een dag later, op 7 september 1898, in ontvangst.
De koningin wilde graag met hoed kunnen staan in de koets, vandaar de gebogen vorm van de kroonlijst. De hoogte van de koets in combinatie met de nauwe toegangspoorten van het Binnenhof vormen een uitdaging voor de koetsier. Op hun huwelijksdag, op 7 februari 1901 in Den Haag, reden koningin Wilhelmina en prins Hendrik voor het eerst in de Gouden Koets. Een maand later werd de koets in Amsterdam gebruikt bij de intocht van het koninklijk paar. Sinds 1903 maakt het staatshoofd in de regel één keer per jaar gebruik van dit rijtuig, op Prinsjesdag. Bij speciale gelegenheden kan de Gouden Koets ook gebruikt worden, zoals het huwelijk van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Het bijbehorende protocol bepaalt of er zes of acht paarden voor de koets worden ingespannen. Bij oefenritten wordt de koets door een tweespan getrokken.
Omdat de Gouden Koets momenteel gerestaureerd wordt, zal de Glazen Koets weer van stal gehaald worden. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zullen de komende jaren in deze koets de rijtour door Den Haag maken. De restauratie van de Gouden Koets is in 2015 begonnen en zal tenminste vier jaar gaan duren. Na kamervragen over de restauratie gaf premier Rutte aan dat het om werkzaamheden aan de draagriemen, de houten wielen, het houtsnijwerk, de sleetse textiele materialen en aan de koorden en kwasten op de bok gaat. De kosten van het groot onderhoud worden niet openbaar gemaakt.
De laatste keer dat de Gouden Koets op stal bleef was in 1974. In de Franse ambassade, langs de route van de rijtoer, was een gijzeling gaande. De toenmalige koningin Juliana vond het ongepast om met feestelijk vertoon het nieuwe parlementaire jaar te openen en liet zich per auto naar het Binnenhof rijden.