Sport
Ingezonden door meerdere Bokkers
Patrik Kittel en Touchdown tijdens Jumping Amsterdam 2023.
Foto: Marlies Trap Fotografie
De FEI heeft afgelopen vrijdag laten weten dat ze actief gaat kijken naar een bericht van de Zweedse krant Aftonbladet. In het artikel worden drie topruiters ervan beschuldigd dat ze een zogeheten ‘blauwe tong’ veroorzaakten bij hun paarden tijdens verschillende wereldbekerkwalificatiewedstrijden binnen Europa.
Afgelopen donderdag publiceerde het blad een lang artikel, waarin zij verschillende foto’s plaatsten van blauw aangelopen tongen bij de paarden van drie verschillende topruiters. Deze zijn genomen tijdens de wereldbekerkwalificatiewedstrijden van afgelopen januari in Amsterdam (Everdale van Charlotte Fry, DSP Quantaz van Isabell Werth en Touchdown van Patrik Kittel) en afgelopen februari in Neumünster (Forever Young HRH van Patrik Kittel). Alle drie deze ruiters hebben zich intussen gekwalificeerd voor de finale in Riyadh in april 2024. Volgens het Engelstalige artikel, dat hier te lezen is, zijn deze blauwe tongen het gevolg van zuurstofgebrek. Zij benaderden voor hun artikel Christine Levring, lid van het Nordic College of Equine Dentistry (NCED) en leider van een internationale onderzoeksgroep voor kennis over bitten en hun gebruik. Zij vindt dat deze tongen er niet gezond uitzien. Volgens haar, en drie andere dierenartsen, komt dit door hoe stevig de ruiter de teugels vasthoudt in combinatie met het ontwerp van het bit. Hierdoor wordt de tong van het paard samengedrukt, wat weer zorgt voor een blokkade van de bloedsomloop. Hierdoor ontstaat zuurstofgebrek, dit is pijnlijk en kan heel gevaarlijk zijn. Als dit lang aanhoudt, kan dit bijvoorbeeld leiden tot necrose (het afsterven van cellen en weefsels). Het paard toont volgens haar een painface en probeert zichzelf te verdedigen. Dit doet hij door te gapen of te proberen weg te komen van de druk in de mond. Bij Patrik Kittel valt haar ook de extra laag op meerdere plekken onder de neusriem op. Volgens haar is dat niet nodig, als je het paard met zachte hand en een lossere neusriem rijdt. Want ook de neusriem van zijn paard zit volgens Christine Levring veel te strak. De Finse dierenarts Kati Tuomola, die aan de Universiteit van Helsinki is gepromoveerd op bit-gerelateerde letsels, ziet ook dat de tong van het paard van Patrik Kittel opgezwollen is en dat er spanning op de onderkaak staat, naast de eerdere conclusies van Christine Levring. Het opzwellen van de tong gebeurt als het bloed er wel in kan, maar niet meer eruit. Zowel Tuomola als Levring verbaast het niet dat er tijdens de wedstrijd niet is opgetreden. Volgens Levring is het moeilijk om zulke details op te merken als het paard in beweging is. Bovendien kunnen de juryleden beïnvloed worden door de situatie wanneer ze de top elite beoordelen en dan ervoor kiezen om het niet te zien, alsof ze verblind zijn. Dit denkt Kati Tuomola ook. Hij gelooft ook dat het risico bestaat dat dressuurjuryleden zich onder druk gezet voelen om niet in te grijpen.
Aftonbladet zocht ook contact met Professor Paul McGreevy van de Universiteit van New England in Australië. Hij is dierenarts, etholoog en professor in diergedrag en dierenwelzijn en heeft meer dan 300 wetenschappelijke artikelen en zeven boeken geschreven. Paul McGreevy is ook erelid van de International Society for Equitation Science. Ook hij bekeek de foto’s die in het artikel te zien zijn. Zo valt het hem direct op dat in alle gevallen de neusriemen erg strak lijken te zitten. Veel ruiters doen dit om puntenaftrek te voorkomen als het paard met een open mond loopt. Samen met de kinketting creëert dit een hoge druk tegen de tong, waardoor deze veel minder mobiel wordt. De tongen van de paarden worden volgens hem gekenmerkt door blauwzucht, en hebben daardoor een blauwe kleur. Dit komt door ischemie, oftewel zuurstoftekort. Dit is volgens hem pijnlijk en bovendien kunnen paarden op deze manier niet slikken of de luchtwegen vrijmaken en dat zorgt weer voor nog meer stress bij het paard. Dit gebeurde voor de ogen van de jury. Hierover zegt hij: “de juryleden zijn er om ervoor te zorgen dat de regels worden nageleefd, om gemak in het rijden te belonen en om het welzijn van de paarden te waarborgen. Iets nog belangrijkers moet hen hebben afgeleid.” Volgens dierenarts Katarina Brunstedt, tandheelkundige bij een paardenkliniek in Stockholm, is er wel een probleem bij het jureren. “Als ze het net zo hadden gezien als ik, hadden ze niet zulke hoge scores kunnen geven. Het gaat om paardenwelzijn. Een paard moet zich goed voelen, zelfs in wedstrijdsituaties”, zo stelt ze in het Aftonbladet-artikel. Zij is ook van mening dat het scoresysteem in de dressuursport op de schop moet. Alleen op deze manier kan de oorspronkelijke bedoeling van dressuur, dat paard en ruiter in harmonie met elkaar communiceren en dat de ruiter zo weinig mogelijk hulpmiddelen gebruikt zodat het paard het begrijpt, beloond worden. Volgens haar kun je bijvoorbeeld een coëfficiënt invoeren voor het harnachement. Dan zou bijvoorbeeld het rijden met een gewone trens hogere punten kunnen opleveren, en als een ruiter ervoor kiest om met een neckrope te rijden, zou dat volgens haar in zo’n geval nóg hogere punten kunnen opleveren.
Christine Levring is ook van mening dat er een groot probleem is met het paardenwelzijn binnen de dressuursport. Zij stelt dat de regel die het rijden met een stang- en trenshoofdstel in het hoogste niveau verplicht stelt, heroverwogen moet worden. “Als het een dressuurpaard is, zou je dan technisch gezien niet zonder bit moeten kunnen rijden of op zijn minst op een trensje? Het zou heel interessant zijn om een dressuurwedstrijd te zien op gewone bitten en zonder neusriem. Als de ruiters dat niet kunnen, dan moeten ze iets aan hun rijden veranderen”, zo stelt ze in Aftonbladet. Zij is er ook een voorstander van dat de sport de recente onderzoeken naar de mond van paarden moet gaan volgen. De huidige sportpaarden zijn verfijnd en hebben vaak een kleine mond. Ze hebben geen ruimte voor een dik stang- en trenshoofdstel. Volgens haar is het ook mogelijk om de moeilijkste Grand Prix-proeven op een neckrope te rijden, hier heeft ze al voorbeelden van gezien. Ook suggereert ze om een teugeldrukmeter te gebruiken tijdens wedstrijden. Als je de teugels in zo’n geval te strak houdt, resulteert dat in een puntenaftrek. Een ander voorstel van haar is een extra jurylid, iemand die alleen het welzijn van het paard beoordeelt. Deze persoon zou punten moeten aftrekken als het paard verschillende conflictgedragingen vertoont. Idealiter zou het een onafhankelijk persoon moeten zijn - niet onder de indruk van de ruiter - maar alleen voor het welzijn van het paard.
Aftonbladet heeft ook Patrik Kittel, Charlotte Fry en Isabell Werth gevraagd om een reactie te geven. Hiervoor hebben zij de foto’s opgestuurd. Het persteam van Isabell Werth reageerde als volgt: “wij nemen uw vraag serieus, en daarom hebben we meer informatie nodig. Om een verklaring te kunnen afleggen, willen we u vragen om ons verdere beelden in hun originele formaat te sturen, met bronvermelding van de auteur. Verder willen we u informeren dat na het toernooi, waarbij de foto is genomen, de mond- en gebitsinspectie van de FEI-steward van het paard in kwestie geen problemen opleverde.” Aftonbladet heeft de gevraagde foto’s intussen opgestuurd. Charlotte Fry heeft nog niet gereageerd, net als Patrik Kittel, die in 2012 ook al onder vuur lag. Toen heeft de FEI ook een onderzoek ingesteld, waarna de ruiter werd vrijgesproken.
Op de foto’s zijn ook twee juryleden te zien, Maria Colliander en Maarten van der Heijden. Collander vertelt dat ze later nog met een verklaring komt, Van der Heijden heeft nog niet gereageerd.
En nu gaat de FEI dus ook onderzoek doen. In een verklaring op het artikel in Aftonbladet laten zij weten: “de FEI is op de hoogte gebracht van de foto's die zijn genomen tijdens de FEI Dressage World Cup wedstrijden in Neumunster (Duitsland) en Amsterdam (Nederland) en de analyse die door dierenartsen naar voren is gebracht in het artikel dat op 21 maart is gepubliceerd in Aftonbladet. De FEI-juryhandleiding beschrijft de principes voor de beoordeling van paard en ruiter tijdens de dressuurproef, inclusief duidelijke richtlijnen om het contact tussen paard en ruiter te controleren. Dit contact dient te allen tijde een zachte en stabiele verbinding te zijn tussen de paardenmond en de ruiterhand, en vereist dat juryleden dit tijdens de wedstrijden nauwlettend in de gaten houden. De FEI veroordeelt absoluut alle methoden en praktijken die in strijd zijn met het welzijn van paarden en gaat actief onderzoek doen in deze zaak.”
Gebruikte bronnen: