Geplaatst 
Voor veel dressuurruiters zijn de Olympische Spelen een droom. Hoe geweldig zou het zijn om jouw land te mogen representeren tussen de elite uit de rest van de wereld? Hoe het dressuuronderdeel vandaag de dag wordt gereden op de Olympische Spelen is echter niet de manier waarop het er vroeger aan toe ging en het onderdeel is heeft velen vormen gekend.
Voor 1912 stond het onderdeel dressuur niet op het programma van de Olympische Spelen. De paardgerelateerde onderdelen die voor 1912 gereden werden waren:
- Springparcours
- Hoogste sprong
- Breedste sprong
- Postkoets rijden
- "Hunter and Hack combined", een onderdeel waar weinig over bekend is. De ruiter moest alle gangen tonen en twee kleine sprongen nemen. Beoordeling vond plaats op basis van de kwaliteiten van de ruiter: inwerking van de hulpen, confirmatie en stijlpunten bij het springen.
1912
Vanaf de Olympische Spelen in 1912 stond dressuur voor de eerste keer op het programma. De Spelen werden gehouden in het Zweedse Stockholm. De proeven die verreden moesten worden, lijken weinig op de Grand Prix proeven die vandaag de dag gereden worden. De focus lag op het paard als onderdeel van de cavalerie.
De dressuurproef werd in een bak van 20 bij 40 meter gereden, en zowel piaffe als passage waren niet toegestaan, alsook andere hoge school oefeningen, zoals de Spaanse stap en luchtsprongen. Ruiters konden extra punten verdienen door met één hand te rijden. Naast de dressuurproef waren alle dressuurpaarden ook verplicht vier hindernissen te springen van circa 100 centimeter hoogte en drie meter breed. De laatste hindernis was een ton, die naar het paard toe gerold werd terwijl het dier er overheen moest springen. Ook moesten de paarden een gehoorzaamheidstest afleggen in een parcours met "enge objecten".
Ruiters waren verplicht om een uniform te dragen wanneer zij militair waren. Burgers moesten starten in een zwarte of roze jas met een zijden hoed. Paarden moesten met stang en trens gereden worden en het gebruik van een martingaal of slofteugel was niet toegestaan. De punten werden gegeven op een schaal van nul tot zes.
Olympische Spelen in 1912: Carl Bonde met Emperor. Foto: Wikimedia Commons
1920 - 1928
In 1920 werd er een nieuwe regel ingevoerd: ruiters mochten niet langer een voorlezer gebruiken en de proeven moesten uit het hoofd gereden worden. Vanaf nu stond ook het woord "verzameling" in het proevenboekje. Eerder werd er gesproken van "langzame" stap, draf en galop. De ring werd vergroot naar 20 bij 50 meter en de oefeningen die verreden moesten worden, werden uitgebreid met changementen om de drie, twee en één sprongen. Ook een slangenvolte met vijf bogen in galop werd ingevoerd. De piaffe en passage werden echter nog steeds niet toegestaan.
De tijd van de proef werd verlengt van tien naar dertien minuten, en ruiters werden met twee punten aftrek per seconde bestraft als zij over het tijdslimiet gingen.
1932 - 1948
Dankzij de invoering van piaffe en passage als onderdelen van de dressuur in 1932, lijkt het Olympische dressuuronderdeel tijdens de Spelen in Los Angeles meer op het hedendaagse evenement. Ook werd de ruiter verplicht een stuk met een hand te rijden in draf. De hoogste punten werden gegeven voor het rijden op twee sporen in zowel draf als galop. Stemhulpen waren niet toegestaan en de Zweedse ruiter Bertil Sandström werd dan ook zwaar bestraft toen een grondjury hem betichtte van het klikken met de tong. De Zweed verweerde zich echter met het feit dat het zijn nieuwe zadel was dat piepte. Desondanks moest Sandstörm zijn zilveren medaille inruilen voor een laatste plaats.
Ook Nederland deed mee aan de Spelen in Los Angeles. De paarden werden per boot vervoerd en speciale tredmolens werden gebouwd om de paarden tijdens de lange overtocht in beweging te kunnen houden.
In 1936 werd de dressuurproef nog verder verlengd naar maar liefst 17 minuten per combinatie. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was er echter niet genoeg tijd om de paarden voor te bereiden op de Spelen. Hierdoor werd besloten om voor de spelen van 1948 de piaffe en de passage eenmalig van het programma te schrappen.
De Deense amazone Lis Hartel mocht als eerste dressuuramazone meedoen.
1952 - 1964
Tot 1948 mochten enkel mannen meedoen aan de Olympische Spelen. Deze restrictie werd in 1951 opgeheven voor de dressuur, waardoor vanaf de Spelen in Helsinki (1952) ook voor het eerst vrouwen mochten participeren. De Deense Lis Hartel was de eerste vrouw die een Olympische medaille won. Opmerkelijk was dat zij verlamd was aan haar onderbenen door polio, maar desondanks wist zij een individuele zilveren medaille te behalen. Na haar proef hielp de gouden medaillewinnaar Henri Saint Cyr Hartel van haar paard Jubilee en droeg hij haar naar het podium. Springen of eventing werd gezien als "te gevaarlijk" voor vrouwen, waardoor zij pas vanaf 1956 mochten meedoen aan het springen en het duurde tot 1964 voordat de eerste amazone aan de start kwam in het onderdeel eventing.
In 1960 was er geen teamonderdeel in de dressuur tijdens de Spelen in Rome, dankzij een jureringsschandaal in Stockholm (1956). Daar werden de jury's beticht van vriendjespolitiek, door de ruiters uit eigen land de hoogste score's toe te kennen. De FEI dreigde de dressuur dat jaar helemaal uit de Spelen te schrappen, maar een individuele competitie kon toch doorgaan met twee ruiters per land. Drie juryleden moesten afkomstig zijn uit landen die niet meededen aan de competitie en de proeven werden gefilmd. De jury deed er uiteindelijk drie dagen over voordat zij de score's bekend maakten. In dat jaar veranderde de jurering ook van schaal, niet langer werden er punten geven op een schaal van nul tot zes, maar van nul tot tien.
1964 - Heden
Opvallend is hoeveel nadruk er vandaag de dag ligt op de "verboden" oefeningen van vroeger: de piaffe en de passage. De proef is verder weinig meer veranderd, enkel de renvers is geschrapt. De ring is verder vergroot naar 20 bij 60 meter. Hoe zal de dressuur van de toekomst er uit gaan zien? Zullen de hoge schooloefeningen zoals de Spaanse stap en luchtsprongen verplicht gaan worden? Zal de ring verder vergroot worden naar 20 bij 100 meter? Wellicht is het een goed idee om de gehoorzaamheidstest met "enge" objecten weer in te voeren, gezien veel heethoofdige warmbloeden tegenwoordig een bloembak al te spannend vinden. De toekomst zal het uitwijzen.
Video's
Het dressuuronderdeel tijdens de Spelen in Antwerpen (1920)
Voor het eerst piaffe en passage als onderdeel tijdens de spelen in Los Angeles (1932)
Geweldig om te zien.