[VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Moderators: balance, C_arola, Sica, Neonlight

Toevoegen aan eigen berichten
 
 
IcePrincess

Berichten: 7742
Geregistreerd: 23-06-02
Woonplaats: Schiedam

[VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 26-07-22 16:22

Ons verhaal begon ooit op bokt, dus het leek me ergens wel 'mooi' als het hier straks ook eindigt.

Ik wil ook vooral gewoon alles even op een rijtje hebben staan en mijn verhaal ergens kwijt kunnen. Soms zit ik er helemaal doorheen en alle gebeurtenissen zijn zo met elkaar verweven dat het lastig is voor anderen om te begrijpen dat het niet 1 simpel probleem met een simpele oplossing is.

Om 16 jaar op te sommen is heel veel informatie, ik zal ook vast een hoop vergeten zijn. Zelfs de onderstaande samenvatting is al enorm lang en dan heb ik het nog kort proberen te houden :') . Ik heb geprobeerd om alles per jaar in te delen en alleen de belangrijkste medische geschiedenis met langdurige gevolgen te benoemen, deze heb ik dik gedrukt voor als je het alleen globaal wil lezen. Daartussen zaten natuurlijk ook gewoon hele mooie momenten en fijne herinneringen. Maar het laatste jaar is waarom ik uiteindelijk heb besloten om dit topic te openen want het voelt nu toch wel echt alsof het einde in zicht is.

Maar we beginnen bij het begin:
17-05-2005: Lodewijk werd geboren *\o/* Ik werkte op dat moment met paarden in Spanje en ging eens per week naar een internetcafe om naar huis te mailen en aangezien het veulentijd was veulentjes op bokt kijken (kun je het je nu nog voorstellen, geen internet op je telefoon := ). En daar zag ik hem voor het eerst, mooi van lelijkheid, een oranje lijfje met een groot wit hoofd en lange witte benen. Ik was verliefd.

Afbeelding
zijn bekendste veulen foto denk ik <3

2006: Een jaar later zag ik op bokt een advertentie voorbijkomen, Lodewijk, nu jaarling, stond te koop en ik zocht een leuke kleine menpony (spoiler: voor de kar heeft hij het nooit gehaald, hij was er heel duidelijk in dat dat niet voor hem weggelegd was). Eind juli was hij dan officieel van mij. Zo gelukkig, maar ik zag nu ook meteen dat hij niet helemaal lekker op zijn hoeven stond dus meteen mijn bekapper laten komen om naar zijn ongelijke hoeven te laten kijken, hij zag het toen nog wel positief in en we zijn direct begonnen met corrigeren van zijn bokhoef. Vervolgens is hij naar de opfok gegaan om nog even lekker uit te groeien en ik mocht daar mijn eigen bekapper behouden die iedere 6 weken langs kwam om zijn hoef te corrigeren.

2007: Bij het verplaatsen van de loopstal naar de wei heeft hij in mei een ongeluk in de trailer gehad, achterstevoren onder de stang door, het leek mee te vallen maar jaren later blijkt hij toch wel degelijk schade aan zijn SI gewricht opgelopen te hebben.


Afbeelding

een aantal weken na het trailerongeluk, vrolijk door de wei

2008: Hij mocht naar 'huis', dit keer een trailer die helemaal uit elkaar kon en met een camera om hem in de gate te houden. Maar helaas zijn we de straat nog niet uitgekomen en geëindigd met een pony ondersteboven onder het tussenschot met gebroken tanden en andere verwondingen.
Terug naar de opfok gelopen, tandarts laten komen, zijn gebroken snijtanden getrokken, die had hij toch al gewisseld moeten hebben. Ik kreeg het advies mee om ieder half jaar zijn tanden te laten controleren, hij heeft zijn snijtanden dus ook nooit zelf gewisseld, ze zijn uiteindelijk allemaal getrokken omdat ze niet vanzelf los kwamen.
Maar goed, toen hij weer wat bijgekomen was heb ik een hele grote vrachtwagen gehuurd, voor 1 kleine welshpony, verdoofd, terwijl ik zelf de hele reis bij hem ben gebleven. Zo ging het gelukkig wel goed.

Helaas bleek hij in de trailer ook zijn kroonrand kapot geslagen te hebben, op zich geen groot drama, er zat een klein horizontaal scheurtje in zijn bokhoef, maar toen dat uitgroeide werd de druk op zijn steile hoef te groot en kwam er een abces. Eerst de veearts laten komen, die heeft de hele onderkant van zijn hoef aan gort gesneden zonder iets te vinden, de volgende dag kwam de bekapper en die vond het abces dus achter het scheurtje in de hoefwand. Dit open gesneden, viel eigenlijk reuze mee maar de combinatie van de kapot gesneden zool en het uitgroeien van de scheur/inmiddels gat, veranderde de stand van zijn hoef nog meer. Uiteindelijk is het wel een soort van goed gekomen, zolang hij iedere 4 weken bekapt werd en ik tussendoor zelf ook minimaal wekelijks een stukje van zijn hielen haalde.

2009-2010:
Inmiddels door omstandigheden van stal moeten veranderden en helaas moest hij nu ook echt op stal in de winter. Dat leek even goed te gaan maar op een gegeven moment sprong hij steeds vaker over zijn staldeur waarbij hij zijn borstbeen heeft beschadigd.

Ook bleek hij een flinke pollenallergie te hebben, in de loop der jaren verschillende behandelingen geprobeerd, de een wat succesvoller dan de ander, het blijft vervelend maar het is te handelen. Maar deze stal was gewoon niet voor hem geschikt, en een betere was er ook niet in de omgeving dus ik ben samen met hem verhuisd naar een nieuwe plaats met meerdere mogelijkheden. Gelukkig was de eerste stal meteen de goede, hier staan we nu dus al 12 jaar. Vooral mentaal is hij hier heel erg van opgeknapt, gewoon lekker 24/7 buiten met vriendjes het hele jaar door.

Maar fysiek, hij begon al meteen de eerste week met einschuss nadat hij zijn been door een hek had getrapt, na de eerste flinke herfstbui kreeg hij meteen rainrot. Bacteriele infecties, slechte weerstand en slechte doorbloeding zijn een terugkerend thema in zijn (kleinere) aandoeningen.
En om het af te maken werd hij in die eerste winter buiten ook nog kreupel. Veearts dacht dat hij hoefbevangen was en zei meteen ”zo’n bokhoef en hoefbevangen, dat kan niet samen, als hij met een week metacam nog niet beter loopt moeten we hem maar in laten slapen”. Dus ik een week in de stress met pony die niet verbeterde, maar ik wilde sowieso eerst rontgenfoto's, hij was nog te vrolijk terwijl hij heel kleinzerig is.
Hij was helemaal niet bevangen, hij heeft flink verbeend hoefkraakbeen, dus ik kreeg de keus; ijzers of inslapen. Lijkt een simpele keus maar ik heb jaren te horen gekregen dat ijzers geen optie waren omdat zijn hoef zo idioot snel en scheef groeit en ijzers waren ook geen garantie dat het beter zou gaan. Maar omdat er op de foto ook te zien was dat zijn bokhoef nog beter gecorrigeerd kon worden dan van buitenaf te zien was zijn voor de ijzers met correctie gegaan. Hij liep direct weer goed. Zo goed dat we tegen alle verwachting in weer groen licht kregen om te rijden.
Helaas bleek die bokhoef inderdaad niet zo makkelijk te corrigeren, we vechten er nu al 16 jaar tegen en het blijft verbazen hoe scheef hij groeit.


Afbeelding
eerste winter buiten op de nieuwe plek, sta je dan met je natural ideeën en een pony op ijzers die een dik pak dekens nodig heeft :')


2011-2014
Zo nu en dan deed hij wel wat rare dingen, hij bleek dus erg gevoelig voor einschuss dus dat heeft hij een aantal keer gehad, wat hechtingen hier en daar omdat hij een beetje lomp is, en zijn bokhoef en allergieën gingen natuurlijk ook nergens heen. Maar eigenlijk ging het wel heel lekker (had ik mooi de tijd voor mijn eigen gezondheid want die is net zo prut als dat van hem) tot hij in 2013/2014 weer vaag kreupel begon te lopen. Rust hielp niet, erdoorheen trainen ook niet. oliebol, zou die verbening dan toch weer uitgebreid zijn? Zoveel speelruimte had hij niet, het was al een klein wonder dat hij zo lang al goed liep.
Dus hop, weer naar de kliniek, nieuwe onderzoeken en röntgenfoto’s. Het goede nieuws: de verbening was niet veranderd, zijn kogel hebben we ook op de foto gezet, wat lichte artrose maar niets waar hij last van zou hebben en vrij normaal voor zijn leeftijd. Het slechte nieuws: hij was hoefbevangen (geweest) en hij had gezakte hoefbeentjes, niet gekanteld maar wel een goede centimeter gezakt en hij had erg dunne zolen. De veearts was niet positief, laat maar inslapen, hij heeft al zoveel, wat moet je met zo’n kleine pony waar je niets meer mee kan. Maar dat maakte me niet uit, zolang hij pijnvrij als paddockversiering kon dienen was ik al blij. Ze gaf het weinig kans maar ik kon nog proberen of hij met silicone zooltjes beter zou lopen. Dus zooltjes eronder, en ja hoor, daar ging hij weer, als een speer, beter dan ooit. En zelfs weer tegen alle verwachting in groen licht om te rijden.

2015
Er kwam een ijslander merrietje bij ons op stal en Lo was meteen smoorverliefd, zij moest eigenlijk niets van hem weten maar dat weerhield hem er niet van om op zijn roze wolkje achter haar aan te zweven. Lichtelijk irritant maar ook superschattig. Helaas verhuisde ze al binnen een jaar alweer en hij is er maanden kapot van geweest. Zo triest om je paard zo depressief te zien en je er niets aan kunt doen.

2016
En toen kwam er weer een nieuwe leuke pony bij de kudde, dit keer een klein tinkertje, Buttons, ze werden al snel dikke vriendjes en Lo was weer helemaal de oude! Helaas kregen we kort daarna te horen dat de eigenaren hem eigenlijk weer weg moesten doen vanwege persoonlijke omstandigheden, in dezelfde periode ging een van andere paarden ook al weg met pensioen. Ik wist dat Lo weer een flinke mentale klap zou krijgen als die twee paarden ineens achter elkaar weg gingen dus dat wilde ik graag voorkomen, plus dat ik Buttons ook gewoon enorm leuk vond. Ik ben met zijn eigenaren om de tafel gaan zitten, ik kon hem niet kopen maar ik kon wel zijn zorg op me nemen en hem beter trainen (iets met een beruchte handelstal en verkocht met een oneerlijk verhaal :x ). Buttons mocht blijven! We hebben verder een heerlijk jaar gehad met z’n drieën, Lo bleef wel steeds wat vage klachten en probleempjes houden maar het was fijn om dan af te kunnen wisselen met Buttons.

Afbeelding
Lodewijk en Buttons, altijd samen aan klooien, heerlijk stel

In 2017 heb ik Buttons langzaam aan weer overgedragen aan zijn eigenaren, de jongste dochter was inmiddels meer geïnteresseerd in paarden geraakt, eenmaal de winter uit ging Lo ook weer beter dus we konden lekker samen buiten rijden. Jammer voor ons was alleen dat zij ook meer geïnteresseerd in de sportkant raakte en ze wilde graag naar een stal met meer mogelijkheden daartoe verhuizen dus helaas is hij in 2018 uiteindelijk toch nog weg gegaan (en kort daarna overleden door een stom ongelukje).

2018
Zonder Buttons was Lo toch weer ‘alleen’, hij heeft uiteraard nooit echt helemaal alleen gestaan, we hebben altijd 4 tot 7 paarden in de kudde gehad maar soms is er gewoon geen echte klik met de anderen. Hij was minder depressief als toen de merrie weg ging maar dit keer uitte hij het in overeten. Ook merkte dat hij toch wat last begon te krijgen van zijn SI (ik vermoed artrose nav het trailerongeluk op zijn 2e), hij zakte steeds vaker door zijn achterbeen, hij was die winter al niet helemaal lekker doorgekomen en om het af te maken heeft hij in de zomer een flinke smak gemaakt in de schuilstal toen er een ander paard achter hem aan zat, samen met Buttons was het niet echt een probleem, maar nu hij alleen was bleef dit paard achter hem aan jagen. Aan de glijsporen van zijn ijzers te zien is hij in de stal tegen de wand geknald, maanden later kwam naar voren dat hij waarschijnlijk ook zijn hoofd flink heeft gestoten maar op het moment zelf viel vooral zijn dikke gekneusde schouder op.

Het was genoeg, zijn gezondheid, mijn eigen gezondheid welke weer een flinke dip had, zijn geweldige verzorgsters die er na jaren mee moesten stoppen, ik was er klaar mee en besloot hem met vervroegd pensioen te zetten. Misschien af en toe een klein buitenritje maar verder gewoon lekker paard zijn.

Dat was een domme fout, hij was niet gelukkig, ging teveel eten, stond teveel stil, en onze prachtige oogst hooi bleek later bomvol suiker. In een paar maanden tijd is hij modder modder vet geworden, echt zwaar obesitas.


Afbeelding
Knappe pony maar oooh wat was hij toch dik, dit was een maand voor hij op zijn dikste punt was

Ik kan de losse foto's niet zo snel meer vinden maar hier op instagram staan nog de foto's waarop je heel duidelijk kunt zien hoe dik hij werkelijk was.

Eind 2018 besloot ik dan ook om hem weer terug in training te nemen, de samenstelling van de kudde was weer veranderd, het jagende paard was weg en er was een nieuw vriendje bij gekomen; Alto. Lodewijk zat mentaal eindelijk weer lekkerder in zijn vel en mijn eigen gezondheid was ook weer aan de betere hand maar fysiek knapte Lodewijk bijna uit elkaar.
Maar hoe hard ik mijn best ook deed, langzaam opbouwen, veel wandelen, hij viel nauwelijks af. Hij ging zelfs steeds slechter lopen en tot overmaat van ramp stopte hij niet meer met headshaken toen het pollenseizoen afgelopen was terwijl hij altijd in de winter stopte.

We zaten in een diepe neerwaartse spiraal.

2019
Hij leek last de hebben van de schouder die hij eerder gekneusd had en zijn hoofd met het schudden was ook niet ok, dus ik liet een cranio sacraal therapeut komen. Zijn hoofd bleek idd flink vast te zitten, achteraf dus waarschijnlijk (mede) veroorzaakt door die val. De dagen na de behandeling ging het snel slechter, eerst alleen die schouder en vervolgens kon hij niet eens meer staan.
Hij was hartstikke hoefbevangen, nu echt.

Wat volgde was een emotioneel zware week. Hij kreeg pijnstillers, moest apart en op dieet en iedereen bereidde zich voor op het ergste, hoeveel meer kon die pony nog hebben? Ik heb iedereen gebeld dat ze nu nog afscheid van hem konden nemen want het ging ook met pijnstillers niet beter. Inmiddels was ik al aan het idee gewend, had een crematorium uitgezocht en had voor zover het kon afscheid genomen.

Toen kwam de veearts, ook hij kwam met de gedacht dat dit de laatste keer zou zijn. En toen maakte hij de röntgenfoto’s om te kijken hoe erg het was. Tot ieders verbazing viel het eigenlijk wel mee! De verbening was nog steeds onveranderd, hij was niet verder gezakt, zijn zool was dikker, alleen had hij nu wel gekantelde hoefbeentjes. Met zijn misvormde hoef was het wat onduidelijk te zien hoeveel graden maar hij ging uit van de positieve kant. Hij durfde zelfs wel te zeggen dat hij hierna nog wel geschikt zou zijn om recreatief te rijden.

Wat een mix van emoties, je bent er eigenlijk helemaal klaar voor om afscheid te nemen maar dan krijg je ineens een goede prognose. Alleen nog steeds onzekerheid, de foto’s waren wel acceptabel maar Lodewijk niet. Omdat het met de pijnstillers dus ook niet voldoende verbeterde hebben de veearts en de hoefsmid samen overlegd, eigenlijk had zijn ijzer er onderuit gemoeten, maar dat ging weer niet vanwege zijn andere hoefproblemen, dus hij kreeg een omgekeerd ijzer met een half zooltje, alle druk van die teen af maar wel steun voor zijn hielen. En ja hoor, meteen verlichting, hij kwam weer terug, hij heeft hierna nog een weekje op pijnstillers gestaan en daarna kon hij weer zonder. Als het aan hem lag ging hij gewoon weer keihard rond racen en springen.


Afbeelding
Nadat de veearts de eerste keer was geweest en volgestopt met pijnstillers in zijn makeshift stalletje naast de kudde, een echte stal trekt hij niet maar dit was de ideale oplossing voor hem, stalrust maar toch bij zijn vriendjes.

Alleen dat afvallen, dat lukte maar niet, hij kreeg het meest minimale afgewogen hooi wat hij mocht hebben. Maar hij bleef vet. Ik heb het hooi laten testen en dat bleek dus bomvol suiker. Toen ben ik het gaan weken en de kilo's vlogen er ineens vanaf. Wat een opluchting.

Maar we waren er nog lang niet. Hoewel de cranio de trigger voor de bevangenheid leek te zijn hielp het wel voor zijn hoofd, dus toen alles weer wat rustiger was is ze weer geweest, wat een fijne vooruitgang. Die pony waarvan ik al zijn hele leven niet aan zijn oren mocht zitten mocht dat nu gewoon bij, ik was blij en voelde me tegelijkertijd schuldig dat ik dit niet eerder had laten doen, maarja, bij eerder contact met een cranio sacraaltherapeut werd me verteld dat dit niet zou helpen bij zijn problemen omdat hij een bewezen allergie heeft en de jaarlijkse osteopaat/chiropractor was geweldig maar behandelde dat stukje van zijn hoofd dan blijkbaar ook weer net niet.
Alleen ging het bij de derde behandeling weer mis. En ook werd hij na iedere keer hoefsmid weer hoefbevangen.

Ik liet bloed prikken omdat er voor mijn gevoel gewoon echt iets niet klopte. Ja hij zat weer beter in zijn vel, hij was al flink afgevallen maar nog steeds niet voldoende, hij had regelmatig hele donkere urine, en bleef vreemde vetophopingen houden. Maar op wat waarden op het randje na (nieren, lever) kwam er niets bijzonders uit, we gingen er sowieso wel al van uit dat hij insuline resistent is dus dat hoefde niet nog apart getest te worden en het vermoeden van PPID was ook van de baan omdat hij daar verder geen andere symptomen van had. Later nog een keer de bloedtesten gedaan ter controle maar alles was in orde. Maar waarom bleef hij dan van die vage problemen hebben? Waarom ging de vooruit zo langzaam? Waarom werd hij om niets steeds weer hoefbevangen?

Maar ook goed nieuws, we mochten onze wei omtoveren in een paddock paradise *\o/* ! Inmiddels was wel duidelijk dat beweging heel belangrijk voor Lodewijk is en hij had al jaren niet meer op het gras gestaan dus een PP is dan ideaal. Hier bleef hij ook met onbeperkt hooi op hetzelfde gewicht, hij viel zelfs wat meer af zonder extra beweging van mij. Zo fijn.

In 2020 ging het zo een beetje door. In de winter werd hij weer hoefbevangen (minder beweging want een deel van de track moest dicht vanwege modder). Dit uit zich vooral in warme hoeven en pulserende beentjes. Hij moest ingeënt worden maar de inval arts wilde hem niet prikken terwijl hij bevangen was ook al was dat het jaar ervoor ook goed gegaan. Ze wilde hem alleen inenten als ik hem daarna bute zou geven. Prima joh, als je denkt dat hij daarvan beter wordt wil ik dat best proberen, dat hadden we immers nog niet gedaan. Vervolgens kreeg hij maagzweren van de bute. Hiervoor kreeg hij omeprazol waar hij weer een allergische reactie op kreeg met bulten over zijn lichaam, voornamelijk in zijn flanken, die langzaam naar beneden zakten, hij heeft die oedeemplekken nog weken/maanden onder zijn buik gehad, iets wat al eerder was voorgekomen na een allergische reactie op een insectenbeet. Toen ik zijn vaste arts weer sprak zei hij ook dat we overal meteen mee moesten stoppen en dat hij helemaal geen bute had moeten krijgen. Lodewijk is niet zoals andere paarden, als hij klinisch in orde is dan is hij goed. En ik moest niet meer zo geobsedeerd iedere dag zijn hoeven en benen voelen, kijk gewoon hoe hij loopt en als dat goed is is het goed.

En zo gingen we dus weer door. Hij bleef heel langzaam aan afvallen. We hebben enorm veel gewandeld. Veel samen met zijn vriendje Alto op pad wie ik later ook ben gaan verzorgen omdat ik met Lo niet alles kon doen wat ik wilde en de afwisseling met Buttons destijds zo fijn vond. Zoveel samen doen maakte hun band nog sterker.


Afbeelding
Lodewijk en Alto altijd samen bij het hekje als ik aan kwam <3

2021
Het zat me nog steeds niet helemaal lekker dat we in zo'n cirkeltje van terugvallen bleven zitten. Dat hij zo moeizaam afviel, vetophopingen bleef houden. Hij had regelmatig hoefzweren, we waren er inmiddels wel achter dat ijzers zonder lippen beter gingen, scheelde toch weer iets druk de teen blijkbaar. Maar gewoon een berg kleine vage dingen bij elkaar, hoewel hij ondertussen wel gewoon vrolijk en actief was en we met periodes best wel weer actief bezig konden zijn, maar iets zat me gewoon niet lekker.

Nu hij alweer een tijdje stabiel was en de winter zonder hoefbevangenheid door was gekomen besloot ik hem weer door de alternatieve mallemolen te gaan halen, beginnende met de cranio om weer verder te gaan waar we gebleven waren met zijn hoofdproblemen. Zij deed inmiddels metingen met de lecher antenne en raadde aan dat eens te proberen dus ik dacht ach waarom niet. Wel enigszins sceptisch dus ik heb haar niet alles verteld wat er in de tussentijd was gebeurd. Maar bij die meting kwam alles eruit wat we bij de veearts ook gevonden hadden, plus nog veel meer.

Eigenlijk komen al zijn problemen gewoon neer op dat hij zijn afvalstoffen niet kwijt kan, zoveel opgestapeld dat alles wat hem teveel wordt zich uit in hoefbevangenheid. Ze durfde hem daarom ook niet de cranio behandeling te geven en we hebben zijn lichaam eerst van binnen aangepakt met allerlei vage middeltjes. En het hielp! Langzaam maar zeker werd hij steeds beter en kreeg ik mijn oude vertrouwde pony steeds meer terug. Vage kwaaltjes verdwenen of werden minder, zelfs zijn SI problemen verbeterden en we konden weer wat meer trainen en reden af en toe weer een buitenritje.

2022
En toen ging alles weer bergafwaarts, wat een rotstart van het jaar, op 31 december hebben we onze grote vriend Alto in moeten laten slapen, hij was op, fysiek, mentaal, dat arme paard heeft zoveel meegemaakt maar met een heel team van mensen die hem lief hadden en natuurlijk een fantastische eigenaresse die er alles aan deed om hem een fijn leven te geven hebben we hem nog een paar mooie jaren kunnen geven waarin hij paard mocht zijn.

Het verlies van een vriendje is voor Lodewijk dus heel zwaar hadden we al gemerkt en behalve dat ik nu zelf ook afscheid van Alto moest nemen zat ik in die rouwperiode ook nog eens met de stress wat het met mijn eigen pony zou gaan doen. Het was wel de eerste keer dat hij zelf ook wel echt bewust afscheid kon nemen wat heel fijn was en ik had gehoopt dat het daardoor makkelijker voor hem zou zijn dan wanneer hij plotseling weg ging en nooit meer terug kwam, nu kon hij zien waarom hij niet meer terug zou komen. Meteen na het inslapen hebben we hem erbij gelaten, hij leek weinig interesse te tonen maar wilde wel graag in de buurt blijven knabbelen, eten is echt zijn comfortzone.
Maar toen Alto’s lichaam de trailer in werd gebracht ben ik samen met Lodewijk terug de paddock in gegaan en heb een draadje gespannen zodat de paarden niet bij het hek konden kijken hoe dit gebeurde, ik wilde niet dat zij dit zagen en zelf wilde ik het ook niet zien. En terwijl ik mijn gedachten probeerde te verplaatsen door naar mijn telefoonscherm te staren en tussen de andere paarden stond is Lo in zijn eentje over de track omgelopen naar de andere kant van het draadje wat ik had afgezet, hij wilde het wel zien. Ik stond er met mijn rug naartoe stond en hoorde ineens een harde hartverscheurende hinnik achter me. Ik keek om en zag Lo bij het hek, een zonnestraal viel precies tussen de schuur en de trailer in schijnend op het mooie hoofd van Alto die langzaam de trailer in verdween. En daar stond Lo met grote ogen te roepen naar zijn maatje. Je begrijpt dat ik brak, en nog steeds, het blijft niet droog als ik aan dit moment denk ;( . We missen hem nog steeds zo ontzettend veel, grote witte knuffelbeer.


Afbeelding
De allerlaatste keer samen bij het hekje ;(


De volgende dagen waren verschrikkelijk. Het was zo leeg. Normaal als ik aan kwam stonden er twee vrolijke witte koppies bij het hekje op me te wachten. Nu vond ik een immens verdrietige pony in zijn eentje. De emotionele pijn was op zijn gezicht af te lezen, verschrikkelijk om te zien.
We hebben rustig aan gedaan, hij was zo afwezig en afstandelijk, hij wilde vooral steeds naar de plek waar Alto was ingeslapen dus daar hebben we veel tijd doorgebracht.
Alle stress is ook mij teveel geworden en op mijn rug geslagen, dus rustig aan doen was geen probleem, we hebben nog een fijne buitenrit op mijn verjaardag gemaakt waar hij erg blij van werd maar ik had daarna zoveel pijn mijn rug dat dat de laatste keer is geweest. We hebben vooral veel gewandeld, lange teugelen weer opgepakt, gelongeerd, vrijheidsdressuur, we zijn altijd al heel veelzijdig bezig geweest.

Half februari viel me ineens een grote bult onder zijn knie op. Dikke schiefel! Rontgenfoto laten maken, vooral omdat ik nieuwsgierig was en het was wel flink maar viel mee, het bleek er ook al een tijdje te zitten en gewoon opnieuw actief te zijn en inderdaad, als ik foto's terug keek zat het er vanaf december ergens al maar in november nog niet, maarja, die maand waren we natuurlijk veel met Alto bezig geweest omdat we wisten wat er gingen komen, plus dat Lo dik winter beenhaar heeft en ik kon niet meer bukken met mijn rug, ik heb zijn benen eerlijk gezegd wat verwaarloosd en ik ben altijd zo gefocust op het been met de bokhoef, dat ik die schiefel op zijn andere been compleet gemist heb, wat voelde ik me een slechte eigenaar. Maar goed, het was vervelend en lelijk maar niet ernstig, we hebben het behandeld en heel veel gestapt en gekoeld.



Afbeelding
De schiefel, na het scheren viel het natuurlijk wel heel duidelijk op

En toen kwamen we aan in maart, het leek in eerste instantie goed te gaan maar hij ging er nu ook slechter bij lopen. Ik dacht oliebol, die schiefel was ook weer wat groter nadat hij eerst geslonken was. Vooral als hij had gelegen en meteen ging lopen was hij stokkreupel en omdat de veearts zei dat hij dacht dat de schiefel wellicht kwam doordat hij er op zijn ijzer zou liggen dacht ik dat dat het was. Meteen weer gebeld dus, bleek hij kreupel te zijn op zijn andere been. Hoe dom kun je je voelen, nu was ik zo gefocust op die stomme bult dat ik helemaal niet zag dat hij kreupel aan zijn andere been was. Maarja, wat nu? Kreupelheid kwam niet uit zijn hoef zoals gewoonlijk en zijn pezen voelden ook goed aan. Met de wetenschap dat hij al wat artrose in zijn kogel heeft had ik weer een nieuwe afspraak gemaakt voor röntgenfoto’s. Maar toen zijn andere arts weer kwam hebben we geen nieuwe foto's meer gemaakt, hij heeft alle oude foto's erbij gepakt waar de kogel ook op was te zien en verwachte niet dat de artrose in die korte tijd zo veranderd zou zijn dat hij daar nu zoveel last van had. Met uitverdoven kwamen we wel op zijn kogel. Of het zijn gewricht of de pees was daar moest dieper voor uitverdoofd worden en dat kon niet op stal, dus weer een afspraak verder voor op de kliniek.

Conclusie, waarschijnlijk een ontsteking van het gewrichtskapsel. Maar hij had zich zo misdragen met verdoven dat hij een bloeduitstorting op zijn been had en dus niet meteen geïnjecteerd kon worden. Weer naar huis met een drukverbandje, stalrust en alvast op dieet want de afgelopen maanden was hij weer aangekomen door het gebrek aan echte beweging. Corticosteroïden inspuiten is iets wat we jaren hebben kunnen vermijden, hij heeft wel meer kleinere aandoeningen gehad waarbij het eigenlijk de beste oplossing was maar waarbij we het niet aan durfden vanwege de kans op hoefbevangenheid. Ontzettend spannend om het nu toch te doen maar er was nu niet echt een andere optie. Dus uit voorzorg op streng dieet om de kans op HB te verkleinen.

Half april was het eindelijk zo ver, zijn kogel werd ingespoten. We hebben heel wat afgestapt, gelukkig met wat hulp, wekenlang 2x per dag kunnen stappen.
Na 6 weken mochten we rustig aan gaan opbouwen. Maarja, zoals de veearts eerder al zei, en ook nu weer, Lodewijk is een beetje anders dan andere paarden. We kregen wel een opbouwschema maar dit was vooral gericht op paarden die op stal staan en bereden worden. Niet op ons van toepassing. Maar in de loop der jaren al zo vaak weer opnieuw opgebouwd met hem dat we ons eigen plan mochten trekken en het opbouwschema een beetje als leidraad gebruikt. In het opbouwschema heb ik dan ook het opbouwen erbij gepakt om weer terug de groep in te kunnen met onbeperkt hooi.

Na 8 weken was het 'veilig' om nav de injectie niet hoefbevangen te raken en mocht hij weer 24/7 bij de rest. Dus uiteraard ging de hele kudde na een week door het draadje en stond hij op de vette koeienwei... |o Gelukkig waren de warme kloppende voetjes na een paar dagen stappen en koelen weer weg.
Maar vanaf week 10 liep hij weer kreupel. Ik had hem ook als een idioot door de paddock zien racen, hij scheurde al glibberend de bestraatte bocht door in volle galop en ging bijna onderuit. Typisch Lodewijk :roll:

Dus ik heb hem daarna weer meer op rust gezet terwijl ik ging bedenken wat ik zou gaan doen.
De veearts had gezegd dat als hij weer slechter zou gaan lopen ik moest bellen, de volgende stap zou een MRI of inslapen (alweer :roll: ) zijn, maar beide vind ik op dit moment te ver gaan. Een MRI ga ik sowieso niet meer aan beginnen, hij mankeert al zoveel, als het garantie zou geven op genezing en nog een paar extra jaar zou ik het zo doen maar alle kosten en stress is het me niet meer waard. Maar inslapen is hij ook echt nog te goed voor. Dus ik ga het alternatieve weer opzoeken, dit heeft hem nu al zo vaak geholpen.

Bijkomend probleem is alleen dat ik alles goed moet plannen, tussen grote gebeurtenissen of behandelingen moet minimaal een week zitten. De afgelopen jaren heb ik alles nauwkeurig bijgehouden en daaruit bleken de terugvallen steeds te zijn als er teveel te snel achter elkaar gebeurd was. Toen ik dat beter ben gaan managen ging het een stuk beter!

Zo is 3 weken geleden eerst de tandarts geweest, dat moet ook gewoon gebeuren natuurlijk.

Vorige week is de hoefsmid geweest, en dan blijkt weer waarom overal voldoende tijd tussen moet zitten. We hadden het er nog over dat hij al 1,5 jaar niet meer bevangen was geweest na de hoefsmid dus natuurlijk nu de volgende dag wel weer kloppende warme voetjes, er waren ook teveel dingen op 1 dag gebeurd waar ik geen rekening mee had kunnen houden. En dan wordt het even spannend, slaat het door en wordt hij écht hoefbevangen of trekt het met een weekje stappen/koelen weg. Gelukkig lijkt het het laatste te zijn. Gisteren was zijn normale hoef weer goed, zijn bokhoef nog iets warm met lichte pulsering. Dan zou dat vandaag, 7 dagen na bekappen, of morgen weer helemaal weg moeten zijn.

Maar ik had ook al aan andere dingen gemerkt dat zijn afvalstoffen emmertje te vol was (oa. jeuk en rare vetophopingen) dus de volgende afspraak hadden we ook al op de planning staan, mits de hoefbevangenheid niet toch doorslaat maar ik verwacht van niet.

1 augustus komt de cranio sacraal therapeut dus weer, de metingen met de lecher antenne hebben hem de vorige keer zo goed geholpen dat ik hoop dat het nu weer een steentje bij kan dragen. Daarnaast werkt zij werkt ook met high power laser therapie en is revalidatie trainer. Ontzettend fijn zo alles ineens! Dus hopelijk krijgen we Lodewijk zo samen weer op de been.

Maar uiteraard hou ik ook het advies van de veearts in mijn achterhoofd. Ik wil wel binnen niet al te lange tijd goede verbetering zien en niet afwachten tot hij aftakelt. De winter is Lodewijk’s meest riskante periode en die wil ik niet weer vol onzekerheid in gaan. Al vanaf zijn eerste problemen heb ik zo’n gevoel gehad dat hij niet ouder dan 15 jaar zou worden, en zeker toen hij op zijn 14e zo hoefbevangen was was ik ervan overtuigd dat hij de 15 niet ging halen. Dit jaar hebben we zijn 17e verjaardag gevierd, dat had ik niet meer durven dromen. De afgelopen 2 jaar voelen dan ook echt als reservetijd, we hebben zelfs nog wat bucketlist dingen af kunnen strepen, niet alles is ellende geweest natuurlijk en ik probeer iedere dag gewoon van de tijd samen met hem te genieten. Natuurlijk wil dat zo lang mogelijk rekken, we noemen hem ook wel kakkerlak omdat hij het er soms op lijkt dat hij een atoombom nog zou overleven maar ook de vergelijking met een kat wordt vaak gemaakt, niet alleen omdat hij altijd met de air van een kat in de weg gaat staan als mensen bezig zijn maar ook zijn negen levens. Maar eens moeten die toch ook op zijn.

Afbeelding
Lodewijk vorige week, dan snap je toch wel dat ik het nog niet helemaal op wil geven <3
Laatst bijgewerkt door IcePrincess op 26-07-22 16:48, in het totaal 1 keer bewerkt

Maddy_Paola

Berichten: 1330
Geregistreerd: 19-04-17

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 16:38

Jammer genoeg doen bij mij je foto's het niet :n

IcePrincess

Berichten: 7742
Geregistreerd: 23-06-02
Woonplaats: Schiedam

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 26-07-22 16:49

Ik heb de bokt upload maar gebruikt, als het goed is doen ze het nu wel.

Wildgirl

Berichten: 11663
Geregistreerd: 14-11-03
Woonplaats: Drenthe

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 16:54

Wat. Een. Verhaal!

Mijn hemel TS, wat een doorzettingsvermogen hebben jullie beide, ik hoop dat je behandelingen aanslaan en je nog lang van hem mag genieten.

Elanor

Berichten: 6777
Geregistreerd: 25-08-04

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 17:21

Lodewijk! Zo'n ontzettend leuke pony, met zijn mooie aftekeningen en dat guitige hoofd. Wat spijtig om te lezen dat jullie zo ontzettend veel tegenslag gehad hebben de afgelopen jaren zeg. Ik hoop dat je nog een tijdje langer van hem mag genieten.

Dido2316

Berichten: 1998
Geregistreerd: 10-01-15
Woonplaats: Schiedam

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 17:21

Jemig... wat een verhaal! Petje af voor je doorzettingsvermogen met hem!

Maddy_Paola

Berichten: 1330
Geregistreerd: 19-04-17

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 17:29

Jeetje wat een verhaal en wat een ellende voor 1 pony. Maar snap ook heel goed dat je hem nog een kans wil geven, heb je wel eens acupunctuur geprobeerd bij hem? Dat helpt bij mijn paard heel goed, ook qua afvalstoffen, en een goede acupuncturist behandelt niet alles in 1x zodat het behapbaar blijft voor het lichaam, mijn merrie geeft zelfs zelf aan waar ze behandeld moet worden. Daarnaast zou je voor de afvalstoffen nog ekyrenal van audevard kunnen geven, dat is lever en nier ondersteunend.

Mando

Berichten: 15694
Geregistreerd: 11-06-06
Woonplaats: Als Rotterdamse tussen de Friezen.

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 17:42

Wat een verhaal en wat een rugzakje hebben jullie samen.
Respect voor jou als baasje hij had geen betere kunnen treffen.

Hartverscheurend dat zijn maatje is ingeslapen. Dat doet ook veel met ze.

Ik hoop dat je nog lang van hem mag genieten.

pien_2010

Berichten: 43314
Geregistreerd: 08-12-10
Woonplaats: Limousin

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 17:46

Viata apotheek, coenzyme van Heel 50 stuks zou ik gaan geven en dan 2 tabletjes per dag.

Mijn paard Polie had altijd wat. Dan linker, achter been etc, bijna hoefbevangen, dan weer gevallen, bizar gewoon.

Coenzyme grijpt heel diep in op de stofwisseling en brengt het lichaam in evenwicht. Na alle ellende ben ik er als 15 jarige mee begonnen. Ik had zoveel geprobeerd en heb die Coenzyme zelf bedacht.
Ze is nu 20 jaar. Een hele tijd als we stopten moesten we paar weken later weer beginnen (de nek werd weer strakker). En nu is ze al vanaf de lente Coenzyme vrij. Ze is niet meer te dik, ze is vrolijk, ze is hartstikke recht, zit goed tussen de oren, afkloppen maar ze heeft al heel lang geen ongelukjes of dramas gehad en ze ziet er fantastisch uit.
Voor mij is het goud, en jouw verhaal met al die klachten en gedoe met afvalstoffen lijkt me dit een strak plan.

KSHancox
Berichten: 1251
Geregistreerd: 02-06-22

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 17:57

Jeetje, wat een verhaal. Petje af hoor en ik hoop dat jullie nog lang van elkaar kunnen genieten.

Ik heb helaas ook een 'kwakkelaartje' gehad. We grapten weleens dat ze een maandagochtendproduct was, maar wat was ze lief. Helaas herken ik dus wel de stress en emoties die je er gratis bij krijgt...

IcePrincess

Berichten: 7742
Geregistreerd: 23-06-02
Woonplaats: Schiedam

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 26-07-22 18:08

Bedankt allemaal :) .

Acupunctuur hebben we nog niet geprobeerd, wel acupressuur en de osteopaat doet ook dry needling maar dat is geloof ik toch wat anders.

Wat betreft supplementen, die laat ik alleen nog uitmeten met de lecher antenne, juist omdat hij zo extreem gevoelig overal op kan reageren en bepaalde combinaties ook niet fijn met elkaar samen werken wil ik er niet zomaar meer wat in stoppen. Tijdens de behandeling van de kogel zijn we ook bijna overal mee gestopt om dat goed zijn werk te kunnen laten doen. Hoewel hij al niet veel meer kreeg want het ging eind vorig jaar juist een stuk beter. Maar nu heeft hij dus duidelijk wel weer wat extra's nodig, ben heel benieuwd wat er uit komt volgende week!

pien_2010

Berichten: 43314
Geregistreerd: 08-12-10
Woonplaats: Limousin

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 18:13

Dan mag je me pb-en voor telefoonnummer Ria Bakker die met de lechner antenne werkt .
Sterkte volgende week!
Laatst bijgewerkt door pien_2010 op 26-07-22 18:13, in het totaal 1 keer bewerkt

Hilli

Berichten: 22948
Geregistreerd: 28-07-04
Woonplaats: My home is where my horse is...

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 18:13

Wat een bijzonder verhaal en wat ken je je pony inmiddels goed zeg. Hij boft met jou als baasje, ook al maakt hij het regelmatig heel spannend voor je. In elk geval succes volgende week :j

Gezien de beperkte belastbaarheid en terugvallen: is er ooit gedacht aan PSSM?

IcePrincess

Berichten: 7742
Geregistreerd: 23-06-02
Woonplaats: Schiedam

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 26-07-22 18:33

We kennen elkaar idd door en door, zo had hij bijvoorbeeld een keer een hoefzweer, verschillende mensen op stal aanwezig, niemand merkte iets aan hem, hij ziet mij en loopt ineens op 3 benen en staat heel de tijd met zijn beentje te maaien van hier doet het pijn :'), die zweer was ook echt inimini en nog niet rijp. Door dat soort dingen ben ik er ook van overtuigd dat hij zelf heel goed kan aangeven wanneer het genoeg is.

PSSM idd wel aan gedacht maar de veearts denkt niet dat dat het is. Hij dacht eerder aan PPID maar toen zijn tweede bloedtest beter was vond hij geen rede om daar okk nog op te testen. Wel vond ik hem dit jaar slechter door zijn vacht komen en ik heb het idee dat hij wat dikker boven zijn ogen is. Dus als hij genoeg verbeterd wil ik hem dit najaar toch voor ppid laten testen.

Is HB ook een symptoom van pssm? Ik dacht dat dat meer op de spieren sloeg, bij Alto dachten we hier ook aan, die was ook spierbevangen geweest maar hij bleek een autoimmuunziekte te hebben.

Hilli

Berichten: 22948
Geregistreerd: 28-07-04
Woonplaats: My home is where my horse is...

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 18:42

Klopt, al ben ik ook geen ultieme expert op PSSM-gebied. Er is wel een uitgebreid topic over op Bokt, wie weet kun je daar eens in zoeken?
Waarschijnlijk is Lodewijk metabool zo complex dat de 'gewone stickertjes' toch ook niet (echt) passen.

Maddy_Paola

Berichten: 1330
Geregistreerd: 19-04-17

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 19:02

Chiropractor hier doet ook dry needling, maar dat heeft bij mijn merrie niet echt perse meerwaarde, ik moet ook zeggen bij alle behandelingen zoals cranio, maar ook chiropractor en osteopathie blijft ze 'aan', en bij acupunctuur geeft ze zich echt over eraan, zou zeker een keer er naar kijken en proberen, weet niet in welke omgeving je zit?

Mars

Berichten: 33264
Geregistreerd: 15-03-05
Woonplaats: Vld

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 19:49

Lodewijk, ik ken hem nog als de meest getekende/geknutselde etc pony van bokt op UK! En terecht met dat mooie koppie!
Wat een ellende hebben jullie meegemaakt, hopelijk mag je ondanks alles nog heel lang genieten van hem!

__Suzanne__

Berichten: 4296
Geregistreerd: 23-10-04
Woonplaats: Woudenberg

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 20:14

Oh mooie, lieve Lodewijk, ik ken hem inderdaad van ‘vroeger’ op bokt. Wat een verhaal, en wat een liefde spreekt daar uit! Ik duim dat hij gewoon weer een fijne goede periode krijgt, dikke knuf!

Oscar
Forumcoordinator

Berichten: 132059
Geregistreerd: 23-09-01
Woonplaats: Braboland

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-07-22 20:25

Jeetje, dat is lang geleden!
Fijn dat je er weer bent en ook fijn dat Lodewijk ook nog steeds rond 'hobbelt'. Ik hoop dat jullie nog een mooie tijd samen hebben <3

Elisa2

Berichten: 37181
Geregistreerd: 31-08-04

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 27-07-22 08:57

Zo wat een verhaal zeg..wat een pechvogel is Lodewijk en hij is ook niet echt zuinig op zichzelf zo te lezen. Ik hoop dat je hem weer uit zijn dip kunt halen, je doet er in ieder geval alles aan!

Tancreda4

Berichten: 24042
Geregistreerd: 12-01-03
Woonplaats: ZuidHolland

Link naar dit bericht Geplaatst: 27-07-22 09:39

Een pony die ik uit duizenden herken! Door de naam en door de aftekeningen is het er eentje die opvalt voor mij en mij bij is gebleven. Zo'n leuke aansprekende pony, maar wat een verhaal is zijn leven zeg... Wat een pech en tegenslagen hebben jullie al voor de kiezen gehad. Super lastig en moeilijk om steeds maar weer te moeten 'afwachten' of en wat we nu weer aan de hand is. Groot respect voor je doorzettingsvermogen en ook dat van Lodewijk. Ik hoop dat de behandeling van volgende week jullie weer wat vooruit kan helpen :(:)

kanjerroos
Berichten: 219
Geregistreerd: 13-07-07

Re: [VOLG] De 9 levens van Lodewijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 27-07-22 10:15

Wat een verhaal! Sterkte

IcePrincess

Berichten: 7742
Geregistreerd: 23-06-02
Woonplaats: Schiedam

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 27-07-22 11:34

Leuk al die oude bekende namen weer voorbij te zien komen!

Lodewijk heeft geluk dat ik na jaren paarden van anderen en frustraties rondom niet op 1 lijn met de zorg zitten vooral een eigen pony wilde om goed voor te zorgen op de manier zoals ik het wil. Dus een zorgenpaard zou ik krijgen ook, toch niet helemaal wat ik in gedachten had :') . Maar iedere dag zijn blije hoofd zien is het wel waard, hij heeft ondanks alles zo'n leuk karakter, een verschrikkelijke eikel met een hele duidelijke eigen mening en veel te intelligent die je soms zijn nek wel om kan draaien, maar dat maakt hem eigenlijk alleen maar leuker.

Tancreda4 schreef:
Een pony die ik uit duizenden herken! Door de naam en door de aftekeningen is het er eentje die opvalt voor mij en mij bij is gebleven. Zo'n leuke aansprekende pony, maar wat een verhaal is zijn leven zeg... Wat een pech en tegenslagen hebben jullie al voor de kiezen gehad. Super lastig en moeilijk om steeds maar weer te moeten 'afwachten' of en wat we nu weer aan de hand is. Groot respect voor je doorzettingsvermogen en ook dat van Lodewijk. Ik hoop dat de behandeling van volgende week jullie weer wat vooruit kan helpen :(:)

Wat grappig, dat heb ik ook met jouw paard, Wietje :D

Maddy_Paola schreef:
Chiropractor hier doet ook dry needling, maar dat heeft bij mijn merrie niet echt perse meerwaarde, ik moet ook zeggen bij alle behandelingen zoals cranio, maar ook chiropractor en osteopathie blijft ze 'aan', en bij acupunctuur geeft ze zich echt over eraan, zou zeker een keer er naar kijken en proberen, weet niet in welke omgeving je zit?

Chiropractor laat ik ook niet meer komen, hoewel zijn osteopaat ook chiropractor is dus als het echt nodig is kan het wel maar over het algemeen zijn die behandelingen te heftig voor hem. Osteopathie gaat al beter maar bij de Cranio wordt hij juist echt helemaal zen, maar zij doet ook wel meer dan alleen cranio. Hij wordt altijd helemaal blij als hij haar ziet.
Wij zitten regio Rotterdam.

Fnanne

Berichten: 14269
Geregistreerd: 08-07-04
Woonplaats: Iesselmuud'n

Link naar dit bericht Geplaatst: 27-07-22 12:05

<3 Lodewijk <3
Mijn favo veulen uit het dbt2005.
Vos met veel wit <3 <3
Wat een achtbaan voor jullie... Ik hoop heel hard dat hij uit zijn dip gaat komen :(:)
En ik ga volgen :)

Riviera87
Berichten: 415
Geregistreerd: 05-05-20

Link naar dit bericht Geplaatst: 29-07-22 14:32

Lodewijk die herinner ik mij nog wel :). Wellicht dat glucobalance nog iets voor hem kan betekenen (uit laten meten met antenne..?)