Op zich, aan de andere kant liet Anky haar paardjes ook gewoon piafferen en ronddraven in deze houding dus zo slecht kan dat ook weer niet zijn...

Mwah,.....de paarden van Anky gaan wel zuiver over de benen. Die van Marijke lopen allemaal onzuiver en soms ronduit kreupel. Dus dan zal er toch wel ergens een verschilletje in zitten.

Dat ligt er ook maar weer aan wat je zuiver noemt; als het voorbeen in draf/piaffe blijft staan terwijl het diagnonale achterbeen al van de grond is dan is dat ook al onzuiver te noemen.
Los daarvan: dat paarden eindeloos onder hun tempo zijgangen op 4 sporen laten lopen voor taktproblemen zorgt, betekent niet dat een paard eindeloos met de neus achter de loodlijn laten lopen niet voor andere problemen zorgt.

Eindeloos,..... dat lijkt me nooit goed

Wat noem ik onzuiver. In dit geval paarden die in een gewoon arbeidsdrafje rechtuit over de hoefslag gaan en daarbij duidelijk kort-lang bewegen. Ik heb er geen filmpje van gemaakt. Maar het viel wel op dat wanneer de paarden heel erg onder hun tempo werden gereden je er niet zo veel van zag. Maar zodra ze in een iets actiever tempo gaan wat nog niet eens een arbeidsdraf is ze meteen in hun natuurlijk scheefheid terugvallen. En dan zo dramatisch dat ze ook duidelijk onzuiver lopen. Terwijl ze zonder Marijke op hun rug wel zuiver gaan.

Ik denk dat hier in eerste instantie voorbij wordt gegaan aan het waarom, wat ons net meer inzicht kan bieden in buigingen. Daarom wat aangehaalde punten.

Buiging, what's the point?

De eerste vraag die we ons dienen te stellen is waarom willen we een paard buigen? In hoofdzaak heeft dit te maken met rechtheid, oftewel de correcte verdeling van het gewicht van het paard (en ruiter) over de vier kwartieren. Rechtheid staat dus als kwaliteit rechtstreeks in verband met de balans van het paard (balans is het behoud van het zwaartepunt van paard (en ruiter) binnen de ondersteunende structuren, dat zijn dus de benen).

Rechtheid komt in die zin dus neer op twee zaken:

1. de positionering van de ondersteunende structuren, dat wil dus zeggen de positionering van de benen
2. De verdeling van het gewicht over deze ondersteunende structuren. Concreet betekent dit dat we het paardenlichaam met buigen wensen te vormen zodat het gewicht optimaal over de vier benen wordt verdeeld.

Dat wil zeggen dat wanneer we over buiging spreken, we over actieve gewichtsverdeling spreken. Dat betekent dat we bij de interpretatie van buiging moeten spreken over:
1) het gehele musco-skelletaal stelsel, niet enkel het skelet
2) de buiging veeleer relatief ten aanzien van de benen moet worden gezien

Soorten buiging

In essentie komt iedere buiging, of wat men eigenlijk stelling noemt, neer op de combinatie van twee componenten:

1. Laterale buiging: Dat is de buiging in het horizontale vlak. Die buiging bewerkstelligd de gewichtsverdeling tussen de linker- en rechterzijde.
2. Horizontale buiging (ook wel longitudinale of lengtebuiging genoemd): Dat is de buiging in het verticale vlak. Die buiging bewerkstelligd (een deel) van de gewichtsverdeling tussen de voor- en achterhand. Deze buiging heeft echter enkel een effect indien zij gepaard gaat met het biomechanisch proces van verzameling.

De skelletale mogelijkheden tot buiging

Nu we weten waarvoor de buiging moet dienen, met name de realisatie van de gewichtsverdeling van het lichaam van het paard over de vier benen, kunnen we ons de vraag stellen hoe we deze buiging kunnen bewerken.

Het skelletaal stelsel laat ongetwijfeld buiging toe voor zowel laterale als horizontale buiging. Niettemin laten niet alle delen van het lichaam evenveel buiging toe.

- Het meest buigbare gedeelte van het paard wordt ongetwijfeld gevormd door de cervicale wervels ter hoogte van de hals. Zij laten heel wat buiging toe, zowel voor laterale buiging als horizontale buiging (deze buiging kan gaan van gestrekte nek tot de beoogde vlakke S-hals, maar is overdadig in geval van de zwanenhals).

- Ten tweede hebben de lumbale wervels ook nog een relatief grote buigzaamheid, weliswaar vooral op vlak van laterale buiging. Die buiging kun je vaak het best waarnemen tijdens oefeningen zoals travers. Met betrekking tot horizontale buiging, laten deze wervels ook een zekere buiging toe. Zij zullen, samen met de thoracale wervels, immers de bolling (of holling) van de rug bestendigen.

- Minder buigzaam zijn de thoracale wervels ter hoogte van de borst. Doordat deze wervels de ribben dragen, zijn zij heel wat minder buigzaam dan de lumbale wervels in de zin van laterale buiging. Niettemin kunnen ook zij licht buigen in de laterale zin en zullen zij samen met thoracale wervels voorzien in de bolling van de rug, dus in de horizontale buiging.

- Met betrekking tot de horizontale buiging van zowel thoracale als lumbale wervels dient opgemerkt te worden dat er wat verschil bestaat tussen diverse types paarden. Barokke paarden bijvoorbeeld zijn gekenmerkt door een hoge flexibiliteit in deze wervels, omdat zij net zijn gekweekt om hoge graden van verzameling toe te laten. Warmbloeden daarentegen zijn gekweekt voor snelheid wat een verlenging en daardoor versteviging van de rug behoefde. Hierdoor zijn de thoracale en lumbale wervels minder flexibel dan bij hun barokke tegenhangers.

- De sacrale wervels, die zijn vergroeid tot het os sacrum, hebben geen bewegelijkheid. Zij vormen immers een onderdeel van de heup. NIettemin is er een duidelijke beweeglijkheid in de horizontale zin merkbaar tussen de laatste lumbale wervel en het os sacrum. Opnieuw zijn barokke paarden (maar bijvoorbeeld ook Quarter Horses) hier kampioen in.

- vervolgens moet ook gekeken worden hoe de wervelkolom, vooral de horizontale buiging binnen het proces van verzameling, zich verhoudt ten aanzien van de achterbenen. Dat vindt plaats op diverse punten rond de heup en de buiging van de gewrichten van de achterbenen.

Meer dan beenderen alleen, let op de spieren

Buiging is een actief proces. Dat wil zeggen dat het paard het zelf in stand moeten houden zonder erin gedwongen, gehouden of gefixeerd te worden (dit is daarom ook een krachtig argument tegen het gebruik van allerlei 'mechanische hulpmiddeltjes').

Om het simpel te stellen: Het skelet faciliteert buiging, maar het zijn de spieren, in interactie met bepaalde ligamenten, die de buiging bestendigen.

In die zin bestendigd correcte buiging niet enkel de correcte rechtheid en balans, maar tevens de correcte positionering en daarom de werking van de spieren. Simpeler gesteld: werken aan rechtheid is een fundmanteel onderdeel in het bestendigen van een fysieke ontspanning en soepelheid bij het paard.

In die zin heeft een strekking binnen de horizontale buiging (de lengte strekking) een tweeledige functie:

1. Door de werking van het nuchale ligament en vooral van de bovenste halsspieren op de voorste thoracale wervels wordt een eerste opheffing van de rug gerealiseerd. Hierdoor worden eveneens de rugspieren ontlast, waardoor zij kunnen voorzien in hun eigenlijke functie, dat is het doorgeven van de energie uit de achterhand doorheen het lichaam (de interactie tussen de gluteus spieren en de rugspieren).

2. De strekking plaatst de spieren in hun eigenlijke positie zodat de natuurlijke interactie van deze spieren (impliciet een ritme in contractie en ontspanning) kan plaatsvinden. De voortbeweging van het paard, hoewel gegenereerd in de achterhand, vereist immers een verdere doorwerking doorheen het lichaam (de eigenlijk Schwung).

Het nadeel van deze lengtestrekking is wel dat, en vooral door de strekking van de hals, het zwaartepunt naar voren valt, waardoor de voorhand wordt verzwaard. Het is daarom steeds belangrijk om bij ieder paard na te gaan hoeveel strekking nodig is om de bovenvermelde reacties te verkrijgen, maar niet zozeer om een soort van standaard 'voorwaarts-neerwaarts' volgens het 'stofzuigermodel' na te streven. Paarden met een korte rug en hoog ingeplante hals, zoals bijvoorbeeld Arabieren, zullen zo ver boven de noodzakelijke strekking worden gedreven, maar daardoor ernstig in hun voortbeweging worden gestoord. Het gaat dus over een initiële oefening die een duidelijke trade-off impliceert.

Conclusie

Hoewel ik hier lang en breed kan verdergaan over de werking van diverse buigingen, denk ik dat hiermee een antwoord is gegeven op de initiële vraag, die specifiek verwees naar lengtestrekking. In het geval van die strekking, is het essentieel op te merken dat zij een belangrijk effect beoogt in de spieren en niet zozeer in het skelet.

Super bedankt voor alle reacties!

En voor de tip, heb het boek 'Hoe beweegt uw paard' voor mijn verjaardag cadeau gekregen en met dit koude weer zit ik er graag even mee op de bank.
Daar staat inderdaad ook in dat de rugwervels niet zo ver kunnen buigen, slechts een paar graden. De ribben zijn wel flexibel en kunnen dus wat ingedrukt worden.

Xavier, dank voor de uitgebreide toelichting. Ik ga dit nog eens doorlezen met de begrippenlijst uit bovengenoemd boek er naast Maar ik denk idd dat er gauw voorbij wordt gegaan aan waarom een paard in moet buigen, en dat er vaak vooral naar het plaatje gekeken wordt. In balans over de benen gaan is belangrijker dan het paard dubbelvouwen om het binnenbeen (dat zie ik nog wel eens gebeuren).

Op het plaatje van Azmay zie ik toch meer buiging dan ik had gedacht wat er anatomisch mogelijk was. Maar het zit idd vooral in het stukje onder het zadel, in de lendenen blijft hij aardig recht en ter hoogte van de schoft ook. Maar ben idd ook benieuwd hoe zo'n foto er van boven uit zou zien in beweging op een volte, kan me niet voorstellen dat een paard in de rug zo ver buigt en dan het hoofd netjes in normale stelling houdt.

XavierB, je hebt een heel mooi verhaal opgeschreven. Maar sorry, na 4 zinnen ben je mij echt kwijt. Maar ik ben wel benieuwd naar de kern van je verhaal.
In der Beschränkung, zeigt sich der Meister, schreef Goethe al. Kun je je standpunt nog eens duidelijk maken in 2 tot 3 zinnen?

Beste Abacab,

mijn excuses voor het exhaustieve antwoord, maar ik geef graag alle nuance mee en uiteindelijk is de biomechanica van een paardenlichaam ook niet zo eenvoudig.

Maar laat mij een meer schematische benadering toe.

Buiging relateert aan de kwaliteit van rechtheid: Correcte verdeling gewicht van paard (en ruiter) over de vier benen.

Dus rechtheid gaat over:

- de positie van de benen
- de buiging die zorgt hoe het gewicht over die vier benen wordt verdeeld

In de zin van buiging zijn er twee vormen:

- laterale buiging (buiging links-rechts): verdeelt het gewicht links - rechts
- horizontale buiging (buiging over de lengte van het paard, waaronder lengtestrekking valt): verdeelt doorheen het biomechanisch proces van verzameling het gewicht voor - achter

Concreet mbt lengtestrekking nu:

- Gewicht komt volgens de bovengestelde principes tijdens strekking ietwat meer op de voorhand
- maar de lengtestrekking speelt een rol bij
a) oprichten van de rug
b) 'ontspannen' van de spieren zodat zij op een goede manier kunnen functioneren.

Hierdoor willen wij paarden strekking om de 'ontspannende' en rugoprichting te bewerken,
maar, afhankelijk van het paard, enkel zover als nodig is zodanig dat de voorhand niet meer moet verzwaard worden dan nodig.

Ten slotte maakte ik nog één opmerking: buiging gaat meer dan enkel over het skelet, maar over skelet, spieren en ligamenten.

Ik hoop dat dit schema, mijn meer onderbouwde post verder duidt. Natuurlijk is het altijd handiger dit in realiteit te demonstreren. Mochten er nog vragen zijn, vuur gerust.

mvg,

Xavier

(PS persoonlijk ben ik niet echt een Goethe fan, geef mij toch maar Kant )

Uit interesse: wat is jouw achtergrond (mbt het paard en de kennis over de biomechanica)?

Het verschil in de buigingsvormen, volgens jou, ontgaat mij wat. Want wat is er anders tussen een laterale buiging (links- of rechtsom) en een buiging in het horizontale vlak? Laterale buiging vindt bij het paard namelijk plaats in het horizontale vlak... (bij de mens niet, maar dat terzijde)

Dank je wel dat je de moeite hebt genomen om je verhaal nog een keer te delen Xavier.

Ik vind je verhaal heel erg theoretisch en het leest voor mij erg moeilijk omdat je verhaal taalkundig niet helemaal correct is waardoor jouw verhaal moeilijk te interpreteren is (ik vermoed dat Nederlands niet jouw 1ste taal is).

Je spreekt eerst over 2 vormen van buiging en daarna maak je eens sprong naar lengtestrekking, die kreet is voor mij helemaal nieuw en die licht jij ook niet toe.
Wat versta je onder oprichting van de rug? kan een rug zich wel oprichten? Bedoel je niet gewoon het aanspannen van de buikspieren, waardoor de rug kan opbollen?
En waarom heb je het over ontspannen van de spieren tussen '... ' Een ontspannen paard ligt lekker in het gras te slapen In de dressuur willen we de juiste aanspanning zonder blokkades

@Rindin: ik heb heel wat achtergronden, maar mijn kennis van biomechanica gaat terug op mijn academische kennis (en verdere studie) als bioloog (vandaar ook het jargon).

Nu het is natuurlijk niet evident om alle biomechanische principes op een rijtje te zetten op een forum en een aansluitende demonstratie bij deze theorie duidt zaken net iets beter (een forum heeft zijn beperkingen).

Wat de buigingen betreft:

Het is moeilijk om dit te omschrijven. Laat mij dit pogen te verduidelijken. Een buiging is een 3-dimensionale vorm. Nu je kan die dimensies in twee vlakken uitsplitsen: horizontaal en verticaal. Ik heb nu even geen tijd, maar ik ga wat figuren inscannen om dit te illustreren (ik zal die van Steinbrecht gebruiken).Dus ik kom er nog op terug.

@Abacab: Nederlands is wel degelijk mijn eerste taal. Maar, ook al lijkt mijn post lang, het is eigenlijk al zwaar gecondenseerde informatie. Ook voor jou zal ik wat figuren inscannen die de zaken iets duidelijker kunnen maken.

Nu lengtestrekking is een aspect van horizontale of longitudinale buiging. Je kunt over de lengte je paard laten strekken of laten buigen. Bij strekking zal je meer gewicht op de voorhand brengen, bij buiging (als dit samengaat met verzameling) meer gewicht op de achterhand. Ik zal woensdag eens bekijken of ik een filmpje kan maken op basis van een oefening van de Duitse meester Ridinger die dit heel mooi illustreert.

Ik hoop dat de illustraties zo wat zaken zullen ophelderen (I keep you guys posted)

Nu even ingaan op de specifiekere zaken die je aanhaalt.

Het 'bollen van de rug' is inderdaad wat ik bedoel met het oprichten van de rug. Maar dat komt niet vanuit de abdominale spieren (hoewel die wel een rol spelen bij de verzameling).

Met het risico je compleet kwijt te spelen zal ik proberen de manieren tot het oprichten van de rug te duiden. Dat kan gebeuren op twee manieren (en nu raken we ook een groot discussiepunt aan, zelfs binnen de wereld van de traditionele dressuur, of althans de hedendaagse reconstructionisten van de traditionele dressuur. Dit is bijvoorbeeld een pertinent discussiepunt tussen Bent Branderup of de Spaanse Rijschool enerzijds en de Hofreitschule te Buckeburg of een Philippe Karl anderzijds).

1. Via strekking in de hals. Dat gebeurt eigenlijk via twee processen (sorry dat het zo moeilijk is): Enerzijds door de werking van een ligament en anderzijds door de werking van de topspieren in de hals.

a) Geheel boven de hals (je kan dat zelfs voelen) loopt het nuchale ligament. Dat nuchale ligament hecht aan op de achterzijde van de schedel en op diverse halswervels aan de ene zijde en op de dorsale werveluitstekels van de eerste thoracale wervels anderzijds (dat zijn pinnen op de eerste wervels van de rug, het zijn die pinnen die de schoft vormen).

[ img ]

Door de strekking in de hals, zal dit ligament worden gesterkt, hierdoor worden de dorsaaluitsteeksels naar voor getrokken, waardoor de rug in eerste instantie wordt opgericht.

Dit is trouwens ook de conventionele argumentatie achter de zogenaamde voorwaarts-neerwaarts beweging.

[ img ]


b) Een ligament levert echter op zichzelf geen arbeid, enkel spieren kunnen dat. De bovenhalsspieren dienen daarom in dit proces van lengtestrekking ook geactiveerd te worden zopdat zij ook een actieve rol gaan spelen. Het gaat concreet om spieren zoals de Splenius en de Rhomboideus (met een kleinere rol voor de serratus spieren).

[ img ]

Dit effect wordt vaak minder belicht in de conventionele paardenkunst (deels omdat de methode van aanleuning dit effect minder bestendigd, maar dat is een andere discussie)

2. Het oprichten van de rug vanuit de achterhand:

De achterhandspieren, meer bepaald de gluteus spieren, zijn echter veel krachtiger dan de halsspieren en daarom zijn zij geschikter om de rug op te richten. Deze gluteus spieren hechten immers aan op het dijbeen en de achterste ruggewervels. Het opspannen van deze spieren, richt dus ook de rug op.

[ img ]

Waarom dan niet onmiddellijk vanuit de achterhand werken, kan je denken. Wel dat kan in principe, op voorwaarde dat de bouw van het paard het toelaat. De voorwaarde is dat de achterbenen afdoende ondertreden om dit effect te bewerkstelligen. In het geval van barokke paarden bijvoorbeeld is dat vaak het geval en volgens mij is dat ook de reden waarom we in werken voor de negentiende eeuw (dus in de tijd van het barokke paard) weinig nadruk op lengtestrekking wordt gelegd.

Een groot probleem ontstond echter door de opkomst van warmbloeden (langere ruggen, minder achteruit hellende heup, dus minder ondertredende achterbenen, enz.). Wanneer dit type paarden worden bereden dan is de holling van de rug van die aard dat de achterbenen amper nog onder treden. Bijgevolg worden de gluteus spieren te weinig geactiveerd om een oprichting van de rug te bestendigen.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de lengtestrekking als techniek voor het oprichten van de rug (het duidelijkst beschreven in het werk van Gustav Steinbrecht, Das Gymnasium des Pferdes) prominent op de voorgrond trad wanneer het warmbloed type paard algemeen in gebruik was. Het was immers door eerst te focussen op de lengtestrekking (voorwaarts-neerwaarts) dat de rug initieel voldoende kon worden opgericht, waardoor de achterbenen afdoende konden onder treden.

Ik hoop dat je nog mee bent, want dit is een vrij complex verhaal.



Met betrekking tot 'ontspanning': wel het is net daarom dat ik aanhaaltekens gebruik (ontspanning is immers een gangbare term, maar uiteraard gaat het niet om spieren in rust).

Wanneer ik over ontspanning spreek, bedoel ik spieren die bewegen zonder blokkades of oneigenlijke spanning, met de nodige soepelheid en op een correcte wijze.

Niettemin is de term ontspanning toch op zijn plaats. Op het niveau van de afzonderlijke spieren is het essentieel dat de spieren, ook tijdens beweging, steeds een ontspanningsfase genieten.

De spieren die wij vooral hopen te beïnvloeden zijn immers fasische spieren. Dat wil zeggen spieren die heel wat kracht produceren, maar dat enkel voor een korte periode. De gluteus spieren waarover ik sprak, en belangrijker nog de rugspieren (m. latissimi dorsi en m. longissimus dorsi) zijn dat soort spieren.

Wanneer je spreekt dat we in dressuur spieren willen aanspannen, dan komt dat op het niveau van afzonderlijke spieren neer op alternerende fases van contractie en ontspanning. Tijdens de ontspanning van één spier, zal een andere spier contraheren. Wanneer die ene spier weer opspant, dient de andere wederom volledig te ontspannen. De 'aangespannen' houding in het algemeen (bijvoorbeeld tijdens verzameling) mag dus niet impliceren dat de afzonderlijke spieren blijvend worden aangespannen (hoewel dat in hedendaagse sportdressuur al te vaak het geval is).

Laat mij dit illustreren met een voorbeeld van een gevorderde oefening, namelijk de piaffe. De piaffe is een oefening met een zeer hoge graad aan verzameling. Een onderdeel van die verzameling omvat de sterke contractie van de laterale rugspieren (m. latissimi dorsi). Die heb je aan zowel de linker- als rechterzijde van het paard. Nu wanneer je piaffeert, behoort de rechter laterale rugspier zwaar te contraheren op het moment van de rechterdiagonaal (dus wanneer rechts voor en links achter op de grond komt). Op het moment van de linkerdiagonaal dient de rechter laterale rugspier echter volledig te ontspannen (en zal de linker laterale rugspier zwaar contraheren). Het alternerend opspannen van zowel de linker als rechter laterale rugspier zal de verzameling blijvend bestendigen doorheen de gehele piaffe oefening.

Algemeen gesteld moet tijdens de ganse voortbeweging van het paard alle fasische spieren alternerend opspannen en ontspannen.Het is net die dynamiek en de interactie tussen de spieren die een correcte Schwung zullen bestendigen.

Nu dit is natuurlijk al vrij geavanceerde biomechanica, dus ik weet niet in welke mate je nu nog kan volgen. Elk van deze punten is al voer genoeg om gehele lezing en/of demonstratie over te geven.

Xavier, ik heb - met dank aan oa Carolien Munsters - voldoende basiskennis van biomechanica te volgen, overigens niet om het inhoudelijk verder te bekritiseren (als ik dat zou willen). Ik zou in ieder geval ook wel graag lezen hoe jij de rol van de buikspier dan ziet bij verzameling, dat maakt het plaatje voor mij comple(e)t(er).

Wel dan heb je wellicht ook het werk van Dr. Heushmann ter zake gelezen, die iedere rol van de m. abdominis afwijst, zowel op vlak van de Schwung en daarmede ook op vlak van verzameling.

Dr. Nicholson in haar Biomechanical Riding wijst echter wel op de rol van deze spieren in de Schwung.

Nu waarom spelen deze spieren geen rol (of toch niet rechtstreeks) op de oprichting van de rug. Simpelweg omdat ze geen enkele aanhechting hebben met de rug (ze hechten aan op de ribben enerzijds en het pelvis anderzijds).

Waarom wel tijdens de Schwung en vooral tijdens de verzameling: Indien we de rugspieren kunnen beschouwen als het voornaamste tussenstuk van de bovenlijn, zijn de abdominale spieren het belangrijkste tussenstuk van de onderlijn. Om heel technisch te worden:

retractie achterbeen: 1e fase: gluteusspieren; 2e fase: biceps femoris en andere spieren van de hamstringgroep
gluteusspieren -> via gluteale fascia -> m. longissimus dorsi aan tegenovergestelde zijde

maar de contractie van de m. lattissimus dorsi aan de toplijn moet gepaard gaan met een contractie ook in de onderlijn -> synchrone contractie m. abdominis aan die zijde.

Nu gaande naar verzameling: de kwaliteit van verzameling beoogt meer gewicht op de achterhand te brengen. Hiervoor wordt doorheen de Schwung als het ware het paard meer naar achteren toe getrokken. Dat betekent concreet een verhoogde contractie van de gluteus (waardoor ook het pelvis verder zal kantelen, wat zeer merkbaar is bij barokke paarden), maar die verhoogde contractie moet worden doorgezet in de rugspieren (en uiteindelijk halsspieren). Het is bijvoorbeeld daarom dat wanneer we verzamelen in travers aan bijvoorbeeld linkerzijde (dus meer gewicht op rechter achterbeen), we de linkerschouder kunnen verlichten (gluteus rechts contraheert -> m. latissimus dorsi links contraheert).

Opnieuw geldt hier dezelfde synchrone reactie: wanneer de m. latissimus dorsi contraheert (en werkt op de toplijn), dient ook de m. abdominis te contraheren. Het zou immers geen steek houden dat de toplijn zou contraheren zonder dat de onderlijn volgt.

Nu in de praktijk blijkt dit ook pertinent. Deze stelling ervaar ik zelf, maar heb ik ook besproken en gedemonstreerd gezien door bijvoorbeeld Arne Koets of Diana Krischke (Hofreitschule Buckeburg). Het houdt daarom ook steek dat vanuit historisch oogpunt sporen net zijn ontwikkeld om net deze spieren tijdens de verzameling te stimuleren (ik ga hier wat dieper op in, op een forumpost van het Vlaamse forum: http://kavalier.be/viewtopic.php?f=27&t=1063). De verwijzing naar het stimuleren van deze spieren via de sporen tijdens gevorderde fases van verzameling (zoals de piaffe) zijn dan ook legio in de werken van de oude meesters.

Verduidelijkt dit wat mijn visie?

hoe ingewikkeld is dit allemaal, kun je dat in twee sec. bekijken en dan weet je dat het paard het goed doet!!!!!!!!!
,

Wauw wat super interessant Xavier! Dankjewel voor het delen!

Daar sla je de spijker op zn kop MCE

Ik vind het ook een heel ingewikkeld en theoretisch verhaal.

Ik ben juist benieuwd naar het praktijkverhaal. Ik heb warmbloeden, barokke rassen en koudbloeden opgeleid. Grappig dat je spreekt over barokke paarden en dat ze zo goed kunnen verzamelen. Mijn ervaring is dat die verzameling voor zulke paarden makkelijk is maar dat lengtebuiging vrijwel onmogelijk is. Bij moderne sportpaarden is dat vaak andersom. Daar moet je wel werken aan de controle over de LB. De paarden zijn zo lenig dat ze makkelijk krom worden ipv te gaan verzamelen.

Wel het is inderdaad een complex verhaal. En dat verhaal ten volle in de praktijk brengen is de grote uitdaging. Het is net daarom dat ik graag spreek over de paardenkunst.

Nu in de praktijk kan je het vergelijken met een dirigent die een orkest dirigeert. De dirigent dient te weten hoe muziek in elkaar zit, wat een harmonie is en hoe ieder onderdeel van zijn orkest daartoe bijdraagt. Maar vervolgens dient hij die harmonie in praktijk te brengen door zijn muzikanten te begeleiden. Hij zal dan ook onmiddellijk horen (op minder dan twee seconden ), in dat ongelooflijke samenspel van instrumenten, wanneer slechts één muzikant een noot te vroeg of te laat heeft gespeeld.

Zo is het ook met paarden. Je verwerft steeds meer inzicht in het paard, dat je vervolgens moet leren koppelen aan de juiste zintuigelijke waarnemingen. Om vervolgens de nodige vaardigheid in de vingers te verkrijgen om op het paard in te spelen.

Neem bijvoorbeeld de travers. Wanneer er oneigenlijke spanning of buiging is is in de hals, voel je dit in je teugels. Wanneer het lichaam niet correct buigt, voel je dit tegen je binnenbeen. Wanneer de rugspieren niet correct functioneren, voel je boinkediboink in je zit. En het moeilijkst van al zijn de achterbenen. Wanneer het buitenachterbeen degelijk onder komt met de correcte impulsie dan voelt het bij iedere pas aan alsof een golf je voorstuwt, net als in de zee. Wanneer het binnenachterbeen te ver uitstapt dan voel je die kleine zijwaartse uitzwaai (alsof je paard daar een platte band zou hebben), enzovoort.

Ik vind net die complexe, organische harmonie, vrijwel een essentie van het leven zelf, net één van de prachtigste zaken. Niet enkel om ze te doorgronden, maar meer nog om ze te kunnen voelen en te bespelen.

But hey, that's just my take on it.

Xavier, zeer uitgebreid verhaal in een taal die haast belerend 'klinkt'. Mijns inziens maak je echter wel een aantal denkfouten. Ten eerste in de functie van een aantal spieren. Bijvoorbeeld de lattissimus dorsi, wat een spier is die van de humerus naar de thoracolumbale fascie loopt. Belangrijkste functie van deze spier is retractie van het voorbeen. De trekkracht aan de fascie rondom de TLO (thoracolumbale overgang) zal richting extensie (holling) van de rug gaan, en niet richting flexie (bolling). Ook heeft deze spier geen functie in de laterale buiging van de wervelkolom.
Daarnaast hebben de gluteale spieren geen bollende werking op de wervelkolom en daarnaast hebben zij geen grote rol in het achterover kantelen van het bekken. De buikspieren hebben dat toch echt meer, gezien hun aanhechting aan een ligament 'in' het bekken, waarmee een achteroverkanteling van het bekken gemaakt wordt. Daarnaast hoeven de buikspieren geen directe aanhechting aan de wervelkolom te hebben om weldegelijk een enorme steun te bieden. Door aanspanning van de abdominale spieren, wordt de druk in de buikholte verhoogd en dit zal steun geven aan de wervelkolom. Daarnaast gaat de achteroverkanteling van het bekken gepaard met een bolling van de rug.

Dat ben ik toch niet met je eens. Het niet nageeflijk zijn, niet correct buigen om je been. Dat voel je als ruiter direct aan het hele lijf, omdat de energie dan niet stroomt. Ik voel het aan de passen die mijn paard maakt, de afdruk, het ritme, het zweefmoment, de tact. Inmiddels ben ik wel zo ver dat ik exact aan kan geven waar die blokkade precies zit en of het vanuit de schouder of vanuit de heup komt en alles wat daar tussen zit. Er zijn genoeg paarden die je een fijn gevoel aan de voorkant kunnen geven en het gevraagde toch niet correct uitvoeren.

Mijn excuses voor zij die dit te complex vinden, maar ik vind het boeiend hier even dieper op in te gaan.



Dit heb ik ook niet beweerd mbt de m. latissimus dorsi. Geen van de rugspieren heeft een functie bij de initiële oprichting van de rug, daar zij geen dragende spieren zijn. In mijn vorige post verwees ik hoe dat gebeurde a) ofwel vooraan (het ganse lengtestrekking verhaal) b) ofwel achteraan (de gluteus spieren).

Nu je spreekt over de aanhechting van de m. latissimus dorsi op de gluteale fascia. Maar je laat na te duiden wat deze fascia precies is. Het is een bindweefselplaat die de spieren van de achterhand verbindt met de rugspieren. Wat hecht zich aan de andere zijde van die fascia? De m. gluteus superficialis. Toch? Daarenboven wijst Nicholson in haar biomechanisch onderzoek steeds expliciet naar de interactie tussen de gluteus spieren en de laterale rugspieren als een centraal onderdeel van de Schwung en de diagonale coördinatie van de benen:

[ img ]

Er is dus wel degelijk een belangrijke interactie tussen de gluteus spieren en de m. latissimus dorsi aan andere zijde. Door de brede aanhechting van de latissimus wordt de humerus (maar daarmee ook de schouder) achterwaarts en omhoog gebracht bij contractie. Dit is mijn inziens een belangrijk effect dat een gewichtsverdeling van een binnen voorbeen naar het buiten achterbeen bewerkstelligd. Het is ook dat effect dat prominent wordt beschreven in diverse werken van de oude meesters uit de Traditionele dressuur, vaak door vervolgens de travers verder te lateraliseren (dit vind je bijvoorbeeld in de la Broue of in Cavendish).

[ img ]

Deze figuur toont het verder lateraliseren van wat we vandaag 'travers' noemen langs de muur in het werk van Cavendish (La methode et invention nouvelle de dresser les chevaux, tab. 17. In het werk van de la Broue wordt enkel deze volledig zijdelingse beweging aangeduid als 'travers'.

Uiteraard komt verzameling niet enkel neer op die spieren, maar het impliceert een verhoogde contractie in alle spieren die een rol spelen in de voortbeweging van het paard. Ter zake is het ook interessant op te merken dat ook de lange rugspier aanhecht op zowel de fascia alsook op m. gluteus medialis.




Dit is verkeerd. De m. gluteus medialis hecht wel degelijk aan op de achterste lumbale wervel, evenals op het sacrum en de m. longissimus dorsi. Zelfs Gerd Heuschmann, die overigens sterk de zaak van de FN Richtlijnen en daarmee het voorwaarts-neerwaarts verhaal verdedigd, erkent dat de werking van de gluteus spieren ook - in zijn visie dan - ondersteunende rol kunnen spelen in de strekking van de rugspieren en de oprichting van de rug (concreet verwijst hij naar het effect van de schouder binnen door deze spieren).

Doordat beide gluteus spieren over het bekken heen lopen (van de trochanter van de femur tot hun aanhechtingen op achterste lumbale wervels, gluteale fascia en longissimus dorsi), zullen zij bij contractie een neerwaartse druk uitoefenen op het pelvis wat de kanteling bewerkt. Het is overigens hierop dat de techniek van het 'toucheren' van deze spieren om het bestendigen van verzameling is gestoeld. Deze techniek vinden we onder meer bij Pluvinel (als ik mij niet vergis), maar tevens ook bij de Duitse meesters (ik vermoed bijvoorbeeld Ridinger, maar dat moet ik wederom opzoeken).




Ik begrijp niet goed waarop je ter zake duidt. Gaat het over de initiële oprichting van de rug (het dragend maken van de rug) of over verzameling?

Nu met betrekking tot de oprichting van de rug, stelde ik dat er geen direct effect is (dus de twee mogelijke benaderingen die ik boven heb beschreven moeten steeds het directe effect teweeg brengen). Ik had in mijn post bewust gekozen om het woord 'direct' erbij te plaatsen, omdat de indirecte (dus ondersteunende) effecten ter discussie staan (Heuschmann wijst ze bijvoorbeeld radicaal af, anderen maken heel wat claims, maar absoluut overtuigd ben ik niet).

Nu verzameling heeft ongetwijfeld een oprichtend effect in de rug, maar de vraag stelt zich of de m. abdominis effectief een rol kunnen spelen tijdens de initiële oprichting. Je spreekt over een kanteling in het bekken (wat een belangrijk element in verzameling kan zijn, maar op welke manier zou dat een belangrijk effect kunnen teweeg brengen bij de initiële oprichting van de rug? Hiervan ben ik niet overtuigd).

Nu wanneer we over Schwung en verzameling spreken, dan geef ik je gelijk dat de m. abdominis ook volgens mij een belangrijke rol spelen. Ik heb het algemeen willen houden, maar ik ben mij wel degelijk bewust dat ook deze spieren een kanteling in de heup teweeg brengen (echter samen met de gluteus spieren, biomechanica is zelden een lineair verhaal). De grote vraag die zich echter stelt is hoe belangrijk de kanteling is in het gehele proces van verzameling.

Tijdens de verzameling hebben we immers een gehele set aan processen die alle bijdragen tot het naar achteren brengen van het gewicht van het paard. In lijn met de oude meesters ben ik er zelf ook van overtuigd dat dit proces steeds geïnitieerd wordt uit de achterhand, meer bepaald de gluteusspieren. Het onderzoek van Nicholson met betrekking tot de Schwung en coördinatie van de benen toont daarenboven duidelijk aan dat vanuit deze gluteus spieren een geheel effect doorheen andere spieren wordt geïnitieerd. In eerste instantie naar de m. latissimus dorsi en m. longissimus dorsi. Ter hoogte van de schouder heb je dan de optrekking door de trapezius en de overgang naar de toplijn nekspieren (Splenius en rhomboideus). Ik vermoed trouwens ook dat in geval van verzameling ook de brachiocephalis een rol te spelen heeft (maar daar is zeer weinig over te vinden).

Niettemin het bovenstaande proces komt in essentie neer op wat generaal l'hotte ook al stelde: Le ramener doit précéder la collection.

De kanterling van het bekken, wat zorgt voor een verlaging van de achterhand en het verder ondertreden van de achterbenen kan zeker ook een rol spelen. Niettemin merk ik pertinente verschillen op tussen diverse soorten paarden. Bij barokke paarden of Quarter Horses heeft dit een onmiskenbaar belangrijke rol. Maar bij dit type paarden merken we reeds een duidelijk achtergekanteld bekken en een zeer buigzaam illiosacraal gewricht. Wanneer we bijvoorbeeld warmbloeden of arabieren beschouwen (ik heb al deze types bij mij staan, dus je kan het verschil duidelijk zien), dan merken we meer naar voor getilde heupen (zeker bij arabieren) en een heel wat mindere flexibiliteit in het illiosacraal gewricht. Ik zeg niet dat het pelvis niet kantelt, maar de buiging is significant kleiner dan bijvoorbeeld bij barokke paarden.

Een ander aspect van de verzameling (zeker wanneer we naar meer gevorderde graden van verzameling gaan) is de plooiing van de gewrichten in de achterbenen: heup-, knie- en spronggewricht. Het is immers enkel door de buiging van die gewrichten dat we de achterhand verder kunnen laten zakken (de zogenaamde oprichting) om zo nog meer gewicht naar de achterhand te brengen. Dat vereist uiteraard ook een goede ontwikkeling van de quadriceps groep en de fascia lata. In de traditionele dressuur gebruikt men daarom specifiek het 'toucheren' op deze gewrichten (vooral tijdens de piaffe) om zo de verzameling te vorderen.

Verzameling behoeft dus diverse processen, waarvan het aandeel trouwens zal verschillen afhankelijk van de bouw van het specifieke paard dat je voor je hebt.

Nu ter zake ontken ik zeker niet de rol van de abdominis in de Schwung en tijdens de verzameling, zelfs wat betreft de kanteling van het bekken. Niettemin stel ik mij wel vragen welke rol deze spier speelt tijdens de initiële oprichting van de rug. Ik betwijfel of hier een belangrijk effect moet gezocht worden.

In ieder geval een interessante discussie, waarvoor dank.

Om je verhaal samen te vatten: ieder onderdeel van het paard heeft verbinding met elkaar en zal uitgeknepen invloed op elkaar uitoefenen. Dat zullen we met elkaar eens zijn. Maar het feit dat een bepaalde spier ergens op aanhecht betekent niet per definitie dat daar direct een functie in beweging uit ontstaat. Hierbij doel ik voornamelijk op de gluteus (combi medius en superficialis). Ja, die hebben een aanhechting aan de LWK en de fascie die ze voornamelijk verbinden met de longissimus. Maar deze aanhechting geeft ze niet direct een functie in een bewegingsrichting van de LWK (spieren hebben niet alleen maar een functie van initiëren van bewegingen, zij hebben ook een functie van coördinatie en steun en kunnen dit zonder beweging te initiëren uitoefenen), ze zijn in eerste instantie verantwoordelijk voor de bewegingen van de heup. Dat ze daarmee ook een enorme rol spelen in het verzamelen is natuurlijk evident.
De kanteling van het bekken en het oprichten van de rug ontstaat veel meer vanuit aanspanning van de onderlijn, de glutei maken deel uit van de bovenlijn.

Daarnaast koppel je verzamelen en oprichten van de rug te veel los van elkaar. Terwijl dat niet los van elkaar kan bestaan. Verzamelen zal altijd samen moeten gaan met een opbolling van de rug en daarmee een achterover kanteling van het bekken. Zonder deze twee bewegingen geen verzameling.

@Rindin: verder nadenkend over de musculi abdomini. Mijn twijfel rond de werking van deze spieren bij de initiële oprichting ligt hem vooral bij de volgende logica:

deze spieren zijn actief wanneer we starten te rijden. Indien deze spieren zouden kunnen instaan voor de initiële oprichting van de rug (het dragend maken van de rug), waarom merken we dan een blijvende uitholling van de rug?

Hanteer jij dan bepaalde trainingstechnieken die inwerken op deze abdominale spieren om de rug dragend te maken tijdens het rijden?

Hebben volgens jou de sporen, die veel directer weten de abdominale spieren te prikkelen dan de minder verfijnde hielwerking, dan ook een plaats in de vroege training van paarden?

Zoals ik al aanhaalde, ik betwijfel hun werking ter zake, maar wijs deze piste zeker niet af. Dus ik ben geïnteresseerd jouw visie en ervaring ter zake te horen.

De buikspieren zijn geen spieren die bij directe prikkeling van de sporen, ineens de rug kunnen liften. Daar is simpelweg de plaatsing van de spoor niet juist voor. Het reflex van echt liften zit van lager.
De buikspieren maken onderdeel uit van de onderlijn die altijd in z'n geheel aan het werk zal moeten om optimaal te kunnen functioneren en daarmee de rug te kunnen dragen.
Onderlijn begint bij de CWK en eindigt op de dorstlessende zijde van de achterhoef. Optimale aanspanning van de onderlijn is een hoofdhalshouding waarin het paard achter de hand aan zakt, daarmee ruimte in het voorbeen neemt, opbolt in de bovenlijn, aanspant in de buikspieren en een actief ondertredend achterbeen heeft (hiermee kom je dus tot een punt dat de rug opbolt en het bekken achterover kantelt).
Ga je nog verder door in de ontwikkeling en richting verzamelen, dan komt het tempo terug en gaat het paard het gewicht maar het achterbeen verplaatsen, nog meer achterover in het bekken en opbollen in de rug, vanuit de schoft omhoog komen en daarmee automatisch 'van voren omhoog'.

Je eerste punt ontgaat mij nu volledig. Uiteraard heeft hun arbeid direct werking op de beweging van de heup. Maar er is tevens een duidelijke interactie tussen de gluteus en de m. latissimus dorsi. En het is doorheen die interactie (Schwung) dat verzameling onder meer wordt opgebouwd. In die zin hebben deze spieren inderdaad een coördinerende rol (dat is net mijn gehele punt).

Moet ik begrijpen uit jouw stelling dat jij deze interactie tussen beide spiergroepen ontkent? (dus dat jij ingaat tegen het onderzoek van Nicholson)? Of dat volgens jou Schwung geen rol speelt in het bestendigen van verzameling? (dus waarbij jij enkel verzameling ziet als een proces in de achterhand, misschien zelfs in hoofdzaak in het kantelen van het bekken)?



Met betrekking tot de kanteling van het bekken, blijf ik toch echt wel bij mijn stelling dat beide een rol spelen (gluteus en abdominis). Ik kan dat trouwens ook in de praktijk illustreren aan de hand van het toucheren.

Zoals ik reeds stelde zal verzameling de rug bollen (dat heb ik trouwens ook gesteld), niettemin heb je niet noodzakelijk verzameling nodig om de rug op te richten (ook door lengtestrekking bijvoorbeeld zal dit gebeuren en dit is geen verzamelend proces, net integendeel). Daarom dat ik expliciet sprak over de 'initiële oprichting van de rug' (het eerst dragend maken). Ik denk dat we er toch over eens kunnen zijn dat je niet zomaar een jong paard op de eerste dag onder het zadel kan gaan verzamelen.

Ik zie verzameling dus helemaal niet los van 'bolling'. Ik zie 'bolling' echter wel niet steeds gekoppeld aan verzameling, wat jij wel lijkt te doen en mij naar de praktijk toe zeer problematisch lijkt in de eerste fasen van de training. Daarom ook mijn vorige post mbt jouw visie rond de rol van de m. abdominis in de initiële oprichting van de rug en hoe je dat net zal bestendigen via een bepaalde trainingsmethodologie.