www.degelderlander.nl

'Zuiverheid van gangen is allerbelangrijkste'
Door GEMMA JANSEN


TIEL - Vanaf 1 april verandert een aantal reglementen in de dressuursport. Op de Roskammanege werden regionale juryleden daarom bijgeschoold door Adriaan Hamoen.

De gouden medaille op de Olympische spelen in Sidney voor Anky van Grunsven en de successen die daaraan vooraf gingen, betekenen al lange tijd een extra stimulans voor de Nederlandse dressuursport. Wekelijks steken veel mensen tijd, energie en geld in de africhting van hun paard. De meeste ruiters willen hun vorderingen liefst wekelijks, zo niet maandelijks getoetst zien in de praktijk, dus tijdens een wedstrijd.

Het rijden van een wedstrijd kost de nodige voorbereiding.van een ruiter. Naast de dagelijkse trainingen moet de ruiter er op de wedstrijddag voor zorgen dat zijn rijdier er tiptop uitziet. Bovendien kost het rijden van een dressuurproef tussen de 6 euro en 12 euro aan inschrijfgeld. Het minste wat een ruiter mag verlangen, is beoordeeld te worden door een objectieve en deskundige jury. Om dit te waarborgen zijn juryleden, voor zowel de disciplines springen als dressuur, verplicht om jaarlijks bijscholingen te volgen.

Deze week werd op de Roskammanege in Kapel-Avezaath een dergelijke instructie-avond georganiseerd voor de klasse M-juryleden uit de regio. De avond was nieuw van opzet. Er werd niet meer aan de hand van een op videoband opgenomen dressuurproef onderricht. De kennis kon ditmaal getoetst worden aan een drietal combinaties, die beurtelings in de baan verschenen.

Overigens is het vinden van de juiste ruiters voor een dergelijke avond ook nog een hele opgave, want die bevinden zich op dat moment wel in het hol van de leeuw. Je moet er maar tegen kunnen om in plaats van door een jury, bekritiseerd te worden door een hele groep. Adriaan Hamoen uit Elst gaf de instructie. Hamoen heeft niet alleen zelf op Prix st. George-niveau gereden, maar is ook een van de weinigen in Nederland die tot het allerhoogste niveau mogen jureren, dat wil zeggen de basisklassen B t/m Z2 en de nationale dressuursport van het ZZ-licht tot en met Grand Prix. Over zijn didactische vaardigheden bestaat eveneens geen twijfel, want in zijn dagelijks leven staat hij voor de klas.

Hamoen begon de avond met het verduidelijken van een aantal nieuwe reglementen die per 1 april in werking treden. Zo moet een jury nu jaarlijks vijf in plaats van drie keer jureren. Moest voorheen een combinatie na drie vergissingen de ring verlaten, nu is dat al na twee. Dat lijkt strenger, maar een ruiter die bijvoorbeeld vergeet zijn paard van pijpkousen te ontdoen, of vanaf de klasse M1 met zweep binnen rijdt, wordt daarvoor niet langer gediskwalificeerd. Een dergelijk vergrijp telt voortaan als vergissing.

Hamoen concentreerde zich vooral op de zuiverheid van de gangen van de drie combinaties. "Dat is het allerbelangrijkste. de zuiverheid van de gangen behoort altijd bovenaan te staan.Je kunt zeggen dat tijdens de oefeningen de houding en zit van de ruiter belangrijk zijn, maar de basis van een goede proef is toch de zuiverheid van de gangen. Als je de protocollen van verschillende wedstrijden nakijkt, dan zie je voor het onderdeel zuiverheid geregeld een zes staan. De bedoeling is om dit onderdeel losser te gaan zien van de proef."

Bij het eerste 'lijdend voorwerp' dat in de baan verscheen, gaf Hamoen aan dat spanning van de ruiter een paard anders laat lopen. "Wedstrijd- of andere spanning gaat altijd ten koste van de zuiverheid."

Wat wilden de juryleden bij de eerste combinatie zien? Dat in de stap het achterbeen over de afdruk van het voorbeen stapte. Het actieve achterbeen moet als het ware het voorbeen verdrijven. "Bij twijfel aan de tact of regelmaat in de stap", zo raadde Hamoen aan, "moet je vooral goed kijken naar de vrije stap aan het einde van een proef. Dan heeft het paard zijn vrijheid terug en zal hij op zijn eigen manier stappen."

In de draf zijn het juiste ritme en de 'schwung' belangrijk. Tijdens een middendraf moet de beweging ruimer worden, meer bodem nemen. Het paard moet voor rijzen en de achterhand moet zakken. Er moet een duidelijke overgang getoond worden, zonder weer die tact en regelmaat uit het oog te verliezen.

Bij de tweede combinatie die in de ring kwam waren stap en draf zonder meer goed, maar tijdens het aangalopperen vroeg Hamoen de omstanders hun ogen te sluiten en te luisteren naar het ritme van de galop.

"De galop hoort een drietel-ritme te hebben, maar bij dit paard was duidelijk sprake van een viertel-ritme. Dat betekent in de praktijk dat deze combinatie onvoldoendes zou scoren voor de galoponderdelen en daardoor in zijn klasse geen winstpunten zou mogen halen."

De derde combinatie in de baan was een regionaal bekende verschijning: Dirk de Haas op stermerrie Passion. De grote bruine merrie is de afgelopen tijd duidelijk sterker geworden en ging door de baan met veel lossigheid en tact. De omstanders waren het erover eens dat zo'n paard achten scoort voor haar gangen en de zuiverheid. Natuurlijk was ook op deze combinatie het een en ander aan te merken. De Haas zou Passion volgens Hamoen in galop iets meer van de hand af kunnen houden en de nek van het paard zou steeds het hoogste punt moeten zijn. "Ook de overgangen kunnen nog duidelijker gemarkeerd worden. Het aan- en terugrijden vormen juist de gouden omlijsting van een proef."

"Natuurlijk mag je als jury een drie geven voor een onderdeel dat fout gaat", vertelt Hamoen. "Maar gun dezelfde ruiter dan ook weer een zeven of een acht als iets goed gaat. En blijf positief op het protocol. Tegenwoordig worden er van die mooie grote protocollen vastgeniet aan de startcoupon. Dus heb je als jury ook alle ruimte om op te schrijven wat je ziet aan een oefening. Dit gebeurt nog veel te weinig. In de nationale dressuursport is het zelfs gebruikelijk om de zevens te voorzien van commentaar." Jureren blijft natuurlijk een bezigheid met ruimte voor een stukje persoonlijke interpretatie, daarom begon de avond met een uiterst, schoorvoetende discussie over hetgeen getoond en hetgeen gewenst werd. Aan het einde van de avond stonden echter de neuzen wel naar een kant: je zit als jury om combinaties verder te helpen door ze naar waarde te beoordelen en, natuurlijk, omdat je echt wilt genieten van goede combinaties!