"ik kom nog meer in het nieuws wanneer ik niet win."
Anky en Salinero.
foto: Kit Houghton / FEI
"Zelfs ik moet toegeven dat de nieuwe topruiters verfrissend zijn," aldus drievoudig Olympisch kampioene Anky van Grunsven in het NRC Handelsblad.
Afgelopen jaar was Anky voornamelijk in het nieuws omdat ze de titels, waar ze voorheen favoriet voor was, niet won. Ze maakte deel uit van het Nederlandse team dat de Europees gouden medaille won tijdens het EK in Windsor, maar individueel behaalde ze "slechts" de bronzen medaille. In Windsor versloegen net als op andere wedstrijden, collegaruiters Edward Gal en Adelinde Cornelissen haar keer op keer.
Paardenmagazine de Hoefslag plaatste haar als zevende in de lijst van meest belangrijke Nederlandse ruiters van 2009. "Dressuurkoningin Anky van Grunsven zag in 2009 haar onverslaanbaarheid verkruimelen en miste verschillende individuele overwinningen in alle grote competities," aldus het tijdschrift over haar lage plaatsing. "Búllshit," aldus Van Grunsven zelf.
Tijdens haar alweer vijfentwintig jaar oude carriere heeft zij een heleboel talent zien komen en gaan. De enige manier om ongeslagen te blijven is door vroeg in je carriere te stoppen, aldus Anky. "Als ik direct na mijn Olympische overwinning in Sydney met Bonfire, met pensioen was gegaan, dan hadden de mensen mij misschien nog steeds als onverslaanbaar gezien, maar dan had ik nooit de gouden medailles tijdens de Olympische Spelen in Athene en Hong Kong gewonnen. Ik volg gewoon mijn hart."
De vragen die ze continue moet beantwoorden over haar zakkende lijn van overwinningen na haar titel in Hong Kong vallen de amazone zwaar. "Maar ik ben niet voor anderen aan het rijden. Ik rij alleen maar voor mezelf. Ik geef zelfs helemaal niets om wat anderen van mij denken."
Hoe kijk je terug op het afgelopen jaar?
"De Nederlandse dressuur heeft het fantastisch gedaan. De Duitsers waren nog in shock door het dopinggeval van Isabell Werth, en de FEI had administratieve problemen, maar de Nederlandse dressuurruiters hadden alleen maar succes. Ik ben niet helemaal tevreden met mijn eigen wedstrijdresultaten. Ik geef toe dat ik een aantal slechte wedstrijden gereden heb, maar ik wist al dat ik na Hong Kong een moeilijk jaar zou krijgen. Ik werkte naar de Olympische Spelen toe, won daar de gouden medaille en toen... ik heb erg lang last gehad van motivatieproblemen."
Het lijkt er niet op dat die motivatieproblemen je tegen houden?
"Nee, want ik ken mezelf goed genoeg om zeker te weten dat ik er wel weer overheen kom. Van Grunsvens stoppen nooit. Wij gaan door, hoe dan ook.
Een terugval kan soms juist erg motiverend werken. Ik leerde van de dingen die niet goed gingen. Op die manier denk ik: Wat ging fout, waarom en wat kan ik doen om het beter te maken? Terugslagen maken voor mij duidelijk waarom ik zo graag rijd. Geloof me, stoppen en iets anders gaan doen is veel te makkelijk voor mij."
Heb je er weleens aan gedacht om te stoppen?
"Die gedachte is twee keer door mijn hoofd gegaan. De eerste keer was in 1998, toen ik tweede werd achter Isabell Werth tijdens de Wereldkampioenschappen dressuur in Rome. Ik vond dat ik beter had gereden dan haar en dat zorgde er voor dat ik mijn motivatie kwijt was. Ik vroeg me af waar ik het allemaal nog voor aan het doen was. De tweede keer was na de Olympische Spelen van Sydney. Ik had er jaren naar toe geleefd en toen ik ook daadwerkelijk het goud won, wist ik echt niet meer wat ik verder nog wilde bereiken.
Bonfire ging op dat moment met pensioen. Als ik niet zo'n extreem getalenteerd paard had gevonden in Salinero, zou ik niet weten hoe dingen waren gelopen. Winnen is nooit mijn ambitie geweest. Ik wil gewoon goed rijden, maar ik ga ook weer niet voor de veertigste plaats.
Een terugslag lijkt jou niet wakker te houden, maar anderen vinden het groot nieuws wanneer jij verslagen bent door andere ruiters.
"Ja, ik kom nog meer in het nieuws wanneer ik niet win. Dat blijft me steeds weer verbazen."
Kun je goed tegen je verlies?
Ik heb in Windsor wel goed gereden en niet verloren. Ik heb toen juist erg goed gereden."
Maar andere combinaties hebben jou toch verschillende keren weten te verslaan dit jaar.
Kijk, ik was de enige dressuuramazone aan de top in Nederland. Ik moest op mijn best zijn tijdens twee belangrijke wedstrijden: De wereldbekerfinale en de Nederlandse kampioenschappen. Ik heb de rest van het seizoen als experiment gebruikt. Wanneer ik nu nieuwe dingen ga proberen is de kans groot dat ik niet win. Het is een onderdeel van het spel, want als ik niet experimenteer, kan ik mezelf ook niet verbeteren; en ik denk dat iedereen wel had kunnen voorspelen dat Totilas een hele grote zou gaan worden."
Ben je jaloers op Edward Gal en Totilas? Volgens zeggen zou het paard inmiddels ruim 15 miljoen euro waard zijn.
Nee, als ik jaloers zou zijn, zou ik een heel ongelukkig persoon zijn. Ik vind dat ik blij mag zijn met wat ik heb. Totilas is een geweldig paard, maar wie zou mij kunnen garanderen dat ik dezelfde band met hem zou hebben als dat Edward heeft met hem? Nee, zelfs als ik het geld zou hebben, zou ik Totilas niet willen hebben. Hij is nog maar negen jaar en om hem zijn hele carriere lang te blijven trainen en uitbrengen op wedstrijden, zou me nog eens zeven jaar kosten.
Ik ben nu ook moeder en ik wil niet aan nieuwe projecten beginnen. Ik heb mijn kinderen niet op de wereld gezet om hen steeds maar thuis te moeten laten."
Hoe combineer jij het ouderschap en dressuur?
"Tot een paar maanden geleden nam ik mijn kinderen altijd mee naar wedstrijden, maar de oudste gaat nu naar school, dus dat is een stuk moeilijk geworden. Dat wist ik echter al toen ik besloot dat ik kinderen wilde."
Veel mensen denken dat het ouderschap je veranderd heeft. Wat denk je zelf?
"Ik ben een heel stuk milder geworden, en ik kan dingen beter in een perspectief plaatsen. Wanneer ik mijn kinderen weer zie na een slechte dressuurproef, denk ik: who cares, morgen is er weer een dag. Wanneer je alles hebt wat je hart begeert, neemt dat de druk van het presteren af. Ik kan nu rijden omdat ik het gewoon echt graag wil, iets wat ook niet onbelangrijk is. Ik moet namelijk tegenwoordig drie keer zo hard werken voor goede scores als voorheen."
Denk je dat juryleden denken: "Je hebt zo lang aan de top gestaan, het is tijd voor nieuw bloed"?
"Dat lijkt er wel op ja. Ik heb het afgelopen jaar geen punt teveel gehad. Dat is frustrerend, maar ik vind ook weer weer dat nieuwe ruiters erg verfrissend zijn voor onze sport."