Geplaatst Welzijn
Paarden in een wei met veel bladeren lopen een verhoogd risico op atypische myopathie. Foto: Sjoert.
Esdoornvergiftiging of atypische myopathie is een levensbedreigende spierziekte bij paardachtigen. Het gif (hypoglycine A) dat verantwoordelijk is, komt voor in de zaden, bladeren en de scheuten van de gewone esdoorns. We dienen waakzaam te zijn in de periode van oktober tot aan de eerste grondige vorst en in de lente, als de zaailingen naar boven komen. Zoals recente cijfers van de Universiteit van Luik aangeven, zijn er wel steeds meer sterfgevallen in de herfst dan in het voorjaar.
In de herfst vallen de esdoorn bladeren (gezaagd) en zaden (helikopters in kleine hoek) van de bomen. In combinatie met weinig gras op de weide, gaan paarden deze bladeren en zaden opeten, met een mogelijke vergiftiging tot gevolg. De gifstof komt in sterk wisselende concentraties voor; er zijn verschillen tussen individuele bomen, maar ook tussen verschillende delen van dezelfde boom. Meer dan 75% van de aangetaste dieren sterft aan de aandoening en dit meestal binnen drie dagen na het begin van de symptomen. Zijnde sufheid, stijfheid, rillen, donkere/rode urine, zweten, moeilijke ademhaling, abnormale temperatuur, moeilijkheden met slikken, liggen en niet meer overeind komen. Er bestaat voorlopig geen remedie en er is ook onvoldoende wetenschappelijk onderzoek beschikbaar. De zeldzame paarden die de ziekte overleven, kunnen wel volledig recupereren. Eventueel houden ze er hartritmestoornissen aan over.
Risicofactoren:
- magere, oude paarden
- paarden jonger dan drie jaar
- kale weide, paarden worden niet of amper bijgevoerd
- regenperiodes, sterke wind die bladeren en zaden verspreid
- risicoweide; esdoorns in de nabije omgeving
Preventie
- verwijder tijdig paardachtigen van de risicoweide
- observeer paarden in nabijheid van esdoorns regelmatig
- voorzie extra hooi/voordroog op de wei
- trek scheuten handmatig uit, laat deze niét liggen
- hark dagelijks bladeren uit het paardenverblijf
Het is niet geweten in welke mate opname van esdoornbladeren en -zaden giftig is,
maar door deze frequent te verwijderen, wordt het risico op vergiftiging enigzins gereduceerd. - sproeien met selectieve herbiciden (tegen netels en distels)
Vraag hierover advies bij je tuincentrum! - kappen van esdoorn of hakhoutbehandeling
- alternatieve boomsoorten als 'groenschermen' aanleggen
Eerste hulp
- verwittig onmiddelijk de dierenarts voor onderzoek en behandeling!
- verplaats het paard naar dichtsbijzijnde stal of schuilhok
- verplaats het paard liefst zo weinig mogelijk
- neem de temperatuur op;
gebruik deken tegen onderkoeling, wrijf droog bij overmatig zweten - bied het paard kleine porties voeding aan en houd onbeperkt water ter beschikking
- haal andere dieren van de weide af, observeer drie dagen en laat bloed afnemen
- meld een geval van esdoornvergiftiging
- juridisch: doe navraag omtrent burgerlijke aansprakelijkheid of burenhinder
De cijfers vanuit Luik zijn nog niet volledig, aangezien de herfst van 2017 net van start is gegaan. België kende zijn hoogste piek in de herfst van 2016 met maar liefst 51 overlijdens. In heel Europa werd de hoogste piek bereikt in de herfst van 2014 met 301 sterfgevallen. Tijdens de periode van 2014 tot 2017 spreken we van 918 sterfgevallen in Europa waarvan 65% in de herfst voorkwamen.
Op de website van de Universiteit van Luik worden steeds meldingen gegeven bij een verhoogd risico op vergiftging. Houd deze dus zeker in het oog!
