Overige
Sinterklaas met Amerigo, foto Wikipedia
Zaterdag is het alweer zover: Sinterklaas komt aan in Nederland! De winkelschappen liggen al vol met pepernoten en kruidnootjes, de schoentjes kunnen gezet worden en de liedjes gezongen. "Zachtjes gaan de paardenvoetjes. Trippel, trappel, trippel, trap. ’t Is het paard van Sinterklaasje. Stippe, stappe, stippe, stap. ’t Schimmeltje draagt met gemak. Sinterklaasje over ’t dak."
Dit is slechts een van de vele liedjes over het trouwe paard van Sinterklaas, dat wij allemaal kennen als de schimmel Amerigo. Maar is Amerigo altijd al het paard van Sinterklaas geweest? En waarom is het paard van Sinterklaas eigenlijk wit? Wij zetten het nog eens voor jullie op een rij.
Vroeger gaf het hebben van een wit paard je een bepaalde status. Schimmels waren zeer zeldzaam en daarom kostbaar in de aanschaf. Vanwege de zeldzaamheid konden alleen belangrijke mensen een schimmel kopen. Veel koningshuizen bezaten bijvoorbeeld witte paarden. Denk maar eens aan de prins op het witte paard uit veel sprookjes. Omdat Sinterklaas ook een bijzondere status heeft, heeft ook hij een wit paard.
Daarnaast is het gebruik van de schimmel waarschijnlijk terug te voeren op Wodan, of Odin, en zijn grote achtvoetige witte paard Sleipnir. Wodan wordt gezien als de oppergod in de Noordse Mythologie. Sleipnir was het snelste paard van de godenwereld en Wodan reed op de heilige en spookachtige schimmel over de wolken. Hij leidde de Woeste Jacht, met als doel de boze machten te onderwerpen op zijn strijdros.
In eerste instantie had Sinterklaas geen paard. Tot de negentiende eeuw was de enige afbeelding van de Sint te bezichtigen op de gevelsteen van het pand Sinter Claes op de hoek van de Dam en het Damrak in Amsterdam, zonder paard en zonder knecht. Halverwege de negentiende eeuw kwam er echter verandering in de beeltenis en de beleving van het sinterklaasfeest. In 1843 publiceerde de Amsterdamse arts en literator Jan Piet Heije een Sinterklaasvers, dat begon met de woorden: "Zie de maan schijnt door de bomen, makkers staakt uw wild geraas." De eerste stapjes naar de moderne sinterklaasviering waren gezet, maar pas vanaf 1850 kwam de definitieve omslag in de Sinterklaastraditie met de eerste druk van het prentenboek Sint Nikolaas en zijn knecht.
Sinterklaas op een bruin paard in het boek van Schenkman, foto van Wikimedia Commons
Mede door het boek van Schenkman werd de Sinterklaastraditie populairder in Nederland. De eerste decennia van de twintigste eeuw bestonden er nog grote regionale en sociale verschillen in de viering van het sinterklaasfeest. Pakjesavond was een stedelijk verschijnsel en kwam op het platteland nauwelijks voor. Scholen zorgden voor een uniformering van het feest in Nederland. Aan de intocht werd in de kranten steeds meer aandacht besteed. In die tijd kreeg ook het paard meer status en kreeg hij zo nu en dan zelfs een naam. In de jaren vijftig kwam de eerste schimmel in beeld, met de naam Majestuoso.
Pas in 1990 deed Amerigo zijn intrede bij de intocht in Elburg. Amerigo was een politiepaard, vernoemd naar Amerigo Vespucci (1454-1512), de Florentijnse ontdekkingsreiziger. Amerigo maakte een onvergetelijke indruk en in de daaropvolgende jaren werd het dier half november telkens van stal gehaald om Sinterklaas te vervoeren. Hij werd voor hij in dienst trad bij Sinterklaas ook voor andere belangrijke ceremonies gebruikt, zoals Prinsjesdag.
De Sint liet Amerigo altijd in Nederland. Paarden kunnen niet goed tegen de golven en om die reden wachtte het dier zijn baas elk jaar tijdens de intocht op vanaf de kade. Wanneer Sinterklaas na 5 december weer naar Spanje ging, vertoefde Amerigo in Vaassen bij Herm Hullegie, een van de vaste paardenpieten van Amerigo, naast Wiersinga en Rinus Jeremiasse. Op 9 november 2011 werd bekend gemaakt dat Amerigo, na tweeëntwintig jaar trouwe dienst op 30 jarige leeftijd, met pensioen ging. Okki mocht zijn taak overnemen. Ondanks de pensionering van de echte Amerigo wordt Okki door de Sint ook aangesproken met "Amerigo".
Veel hulp-Sinterklazen rijden tijdens hun intocht ook op een paard of worden met een koets met paard vervoerd. Omdat dit geen echte Amerigo's zijn, krijgen zij hiervoor een speciale training voor Sinterklaaspaarden. Op diverse stallen in Nederland worden deze trainingen gegeven. Onder het genot van diverse Sinterklaasliedjes worden de paarden getraind op kalm blijven bij diverse situaties die tijdens een intocht kunnen ontstaan. Medewerkers bootsen een groep mensen na, zwaaien met paraplu's en zorgen dat ze gewend zijn aan de tabberd over de achterhand door doeken bij de ruiters te gebruiken. Alles om te zorgen voor zo veilig mogelijke intochten door heel Nederland. En ook de hulp-Sinterklazen kunnen een speciale training volgen, zodat zij goed weten hoe zij met de paarden om moeten gaan. Want dat dit niet altijd goed gaat bleek wel in Zaandam, waar een aantal jaren geleden de hulp-Sinterklaas van de boot op zijn paard wilde springen en er aan de andere kant weer af viel.