Geplaatst Blog
Gaia, als haar focus bij de andere paarden is
Recentelijk was Warwick Schiller in Nederland. Warwick Schiller is een bekende naam in de natural horsemanshipwereld. Van oorsprong was hij een westernruiter, maar tegenwoordig heeft hij zich toegelegd op de psychologie van zowel het paard als de mens, en hoe het mogelijk is om meer in harmonie met het paard samen te kunnen werken. Ik woonde een clinic bij die hij in Nistelrode gaf en had naderhand de kans om nog een poosje met hem te praten. Ik heb hem ervaren als een enorm inspirerende man, die op een unieke manier naar de omgang met paarden kijkt. In deze blog wil ik een paar inzichten delen die ik de afgelopen maanden en jaren heb opgedaan, gedeeltelijk met dank aan deze man.
Focus
Waar ik het vandaag namelijk over wil hebben is “focus”. En dan bedoel ik niet alleen de focus van je paard, maar ook de focus van onszelf. Focus is namelijk een ontzettend belangrijk iets wanneer we met paarden bezig zijn. Ik heb ADD en dat betekent dat focus voor mij sowieso nogal eens een lastig iets is, maar ik weet zeker dat ik bij lange na niet de enige ben. In het dagelijks leven sta ik namelijk voor de klas, en daar ervaar ik dagelijks dat concentratie voor de meeste mensen écht heel moeilijk is, wanneer leerlingen weer tijdens de les stiekem proberen een spelletje te spelen of uit het raam staren tijdens de uitleg.
Gedurende de dag schieten gedachten door ons hoofd, we kijken 100x op ons mobieltje, terwijl we rondlopen op stal denken we al na over wat we vanavond willen eten en maken we ons zorgen of wat we net tegen Pietje zeiden niet verkeerd op hem is overgekomen. Het is héél moeilijk om echt in het NU te leven, echt alleen te ervaren wat we nu aan het doen zijn en niet ondertussen in onze gedachten nog 20 andere dingen te doen.
Ook voor paarden is het moeilijk om echt helemaal in het HIER en NU te zijn. Paarden, als vluchtdieren, zijn namelijk hun hele leven lang waakzaam, ze zijn altijd bezig met hun omgeving. Waar zijn de andere paarden? Wat doen de andere paarden? Nadert er gevaar? Word ik zometeen misschien opgegeten? Wat hoorde ik daar net voor geluidje? Ik zie veel paarden die er extreem veel moeite mee hebben om echt 100% bezig te zijn met hetgeen wat jij van ze vraagt. Ik werk sinds een week of twee nu met een nieuw projectpaardje, Gaia, en zij is daar een prachtvoorbeeld van. Ze staat bijna permanent bol van de spanning omdat ze zichzelf zó onveilig voelt dat ze bijna continu in staat van paraatheid is, vooral wanneer jij als mens met haar gaat werken (want dan is ze niet direct bij de kudde en dan voelt ze zich onveilig; mensen voelen voor haar niet als ‘veilige haven’).
Het niet hebben van focus op elkaar wanneer mens en paard met elkaar samenwerken, is eigenlijk gewoonweg gevaarlijk. Een mens die niet alert is mist de signalen van het paard en de signalen van de omgeving. Je reactievermogen wordt trager en je paard kan niet fijn meer met je communiceren.
Een paard dat zijn focus kwijt is doet dat vaak door spanning, en dan kan de situatie pas echt gevaarlijk worden. Ooit een paard meegemaakt wat spanning had en toen echt dwars door of over je heen wilde lopen, omdat hij je niet eens meer zag staan?
Gaia, met haar aandacht erbij.
Zie vooral ook hoeveel ontspanning en rust dit haar geeft.
Focussen, hoe doe je dat?
Focus is voor mij dus essentieel in het werken met paarden. Samen in hetzelfde moment leven en elkaar écht zien. Als ik met mijn paard bezig ben, wil ik de omgeving om me heen, dat mobieltje, die andere paarden en de mensen op stal, alles even vergeten. Ik wil alleen bezig zijn met mijn paard en hoe ik die kan helpen. Ik wil luisteren naar wat mijn paard me vertelt en alle signalen oppikken.
Dit is zo uiterst belangrijk omdat jouw focus direct gelinkt is aan de focus van jouw paard. Een paard is een vluchtdier. Wat dat betekent heb ik in mijn vorige blog al wat uitgebreider besproken, maar in het kort: het is van levensbelang voor je paard dat zijn omgeving altijd in de gaten wordt gehouden, want anders gaat hij misschien wel dood, denkt hij. Hierin volgt je paard de leiding van zijn leider. In je contact met je paard wil je dat je paard jou vertrouwt als leider in het aanduiden van gevaar: dat je paard naar jou luistert als jij zegt dat het oké is en dat hij niet bang hoeft te zijn. Een paard vertrouwt je als hij denkt dat jíj het gevaar wel voor hem in de gaten houdt. Echter, hij voelt feilloos aan wanneer jij afgeleid bent en je hoofd er niet bij hebt.
Hoe meer jij je gedachten er niet bij hebt, des te meer zal je paard de omgeving zelf wel in de gaten gaan houden. Als jij het immers niet doet, dan zal hij het liever zelf gaan doen. Het kan zelfs zo ver gaan dat als een paard vaak genoeg mensen treft die niet helemaal in het nu leven, dat hij in de omgang van mensen zelfs leert om maar in een constante staat van paraatheid te gaan en altijd maar extra oplettend te worden.
Als je weet dat in het nu leven voor jou iets is dat heel moeilijk is, dan was het de tip van Warwick Schiller om eens te kijken naar meditatie. Dat heeft niet direct iets met paarden te maken, maar met behulp van meditatie kun je wel jezelf trainen om in het moment te leven. Meditatie draait er namelijk niet om dat je moet proberen om niks meer te denken, maar het gaat erom dat je leert in het moment te zijn en alle zorgen en gedachten langs je heen te laten gaan. Precies dat resultaat is wat je bij de paarden ook wil bereiken.
De focus van je paard
Als je eigen focus in orde is, kun je werken aan de focus van je paard. Ik vertelde het net al, mijn huidige projectpaardje Gaia is hier een perfect voorbeeld van. Ze heeft echt altijd een fijne eigenaar gehad hoor, maar toch is er ergens bij haar iets ingeslopen waarbij ze zichzelf extreem aan haar kudde is gaan hechten en dat ze zich bij mensen onzeker en onveilig voelde. Niet dat ze bang is ván de mensen, maar wel dat ze bang is van de omgeving als de paarden weg zijn en ze alleen maar samen met een mens is. Ze vertrouwt er niet op dat wij als mensen haar wel beschermen.
Het eerste waar ik ook met haar weer mee ben begonnen is loswerken: los in de longeercirkel met haar werken. Ik had alleen al heel gauw door dat ik totaal geen focus had. Ik kon doen wat ik wilde, al ging ik op de kop staan, ze zag me niet eens. Als ik haar wilde blokkeren door haar af te snijden, zodat ze de andere kant op zou gaan, rende ze nog eerder vol over me heen dan dat ze voor me stopte. Niet omdat ze geen respect had of me niet lief vond, maar gewoon, omdat ze oprecht niet eens had gezien dat ik er stond. Het enige wat ze deed was hysterisch rondgalopperen, vol stress.
Ik had op dat moment van haar kunnen gaan eisen: “Je móet op me focussen,” maar dat had waarschijnlijk net zo goed gewerkt als wanneer ik als docent in mijn klas geroepen had: “Je móet naar me luisteren.” Oftewel: voor geen meter. Als docent ben je het meest effectief wanneer de klas naar je wíl luisteren omdat ze zich fijn bij je voelen. In plaats daarvan ben ik gaan zorgen dat de momenten waarop ze de aandacht niet bij me had, gewoon net iets minder aangenaam waren dan de momenten waarop ze de aandacht wel bij me had.
Ik zette haar in galop, en liet haar drie rondjes lang haar ding doen zonder dat ik haar verder wat vroeg. Als ze in die tijd geen positieve verandering liet zien (bijvoorbeeld: ze ging uit zichzelf draven; of: ze zag weer dat ik in het midden stond en gaf me haar focus), vroeg ik haar na die drie rondjes opnieuw om flink naar voren te gaan en liet ik haar dan weer opnieuw drie rondjes met rust. Als ze wél positief veranderde, begon ik vanaf dat moment weer opnieuw met tellen tot drie en kreeg ze dus langer de tijd om zelf de oplossing uit te zoeken. Het einddoel was dat ze uiteindelijk de aandacht niet meer bij de kudde zou leggen, maar volledig bij mij. Zodra ze dat deed, bood ik haar aan dat ze naar me toe mocht komen, en dan mocht ze bij mij tot rust komen.
Aan het einde van een sessie, waarbij ze me met focus, rust en vertrouwen volgt
Ik heb dit drie sessies met haar gedaan. De laatste sessie had ze het principe echt al begrepen, en zodra ze eenmaal weer dusdanig gekalmeerd was dat ze weer kon nadenken kwam ze al meteen aan me vragen of ze misschien niet naar binnen naar me toe mocht komen. Daar stond ze dan te likken en te kauwen (een signaal van het loslaten van spanning) en vervolgens volgde ze me overal, waar ik ook naar toe liep, ging ze achterwaarts als ik naar achteren liep, en had ze de aandacht alleen nog maar bij mij. Af en toe schrok ze nog even op, maar als ik dan van haar wegliep, besloot ze toch om me maar achterna te komen en dan was het weer in orde.
Daarna kon ik haar ook halsteren en heb ik nog even prettig met haar kunnen werken, terwijl ze met haar hoofd echt bij mij was. Dit was zo’n enorm verschil met dat paard wat in eerste instantie vol door me heen wilde rennen, dat het me nog een keer extreem raakte hoe belangrijk het hebben van focus wel niet is, en dat maakte dat ik dit stukje vandaag voor jullie typ.
Ik hoop dit verder met haar uit te kunnen gaan bouwen, zodat ze binnenkort al vanaf het eerste moment haar aandacht bij me heeft, en dat ik haar kan leren hoe ze ook kan ontspannen (want ze heeft echt geen idee). Als dat eenmaal goed gaat, verwacht ik dat de rest van haar ontwikkeling ineens als een speer zal gaan, want zodra je paard eenmaal met je mee wil werken en zijn best doet om naar je te luisteren, gaat alles ineens zoveel makkelijker. Ik ben heel benieuwd hoe ze zich verder zal gaan ontwikkelen!
vind het altijd wel prettig om te weten waar je staat. 
