steun onze boeren

Moderators: Ladybird, Mjetterd, xingridx, ynskek, Polly, Hanmar

Toevoegen aan eigen berichten
 
 
Janneke2

Berichten: 22919
Geregistreerd: 28-02-13
Woonplaats: Ergens in Drenthe

Re: steun onze boeren

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 09:01

Hmm, ik dacht even dat je het had over de verre Zuiderburen.

Maar eurocommissaris Timmermans fungeert vast wel als een stok achter de deur.

Verder gaat het mij niet om het opheffen van de verrotte secor zelf,
maar om het opheffen van de verrotheid van de sector.

... zoals de monopolisten van toeleveranciers
... en de monopolisten van de supermarkten
... geholpen door wat 'niet meer de boerenleenbank' is
.... en niet gehinderd door LTO
(de lijst is langer)

maakt dat mens
;) boeren zijn mensen, he-
dat mens en natuur (bodemkwaliteit, bijvoorbeeld) er aan onderdoor gaan.

(Natuurlijk zijn er mensen die verdienen aan de huidige wantoestanden. Maar dat is geen argument om het maar te laten gebeuren.)

Dees

Berichten: 18944
Geregistreerd: 09-08-01
Woonplaats: Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 10:41

Het ontbreken van biodiversiteit zal ook de boeren en hun voedselproductie gaan nekken als we niet van koers veranderen.

Onbegrijpelijk dat dit nog altijd wordt weggezet als gezeur, als iets futiels....

juval

Berichten: 13306
Geregistreerd: 05-04-03
Woonplaats: Culemborg

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 11:04

Dees schreef:
Het ontbreken van biodiversiteit zal ook de boeren en hun voedselproductie gaan nekken als we niet van koers veranderen.

Onbegrijpelijk dat dit nog altijd wordt weggezet als gezeur, als iets futiels....


maar de biodiversiteit ontbreekt niet. Er is hier heel veel leven, groen, bomen struiken beestjes, ook in de grond. Heel veel water met bijbehorende insecten en mooie planten en bloemen...

weet je waar de biodiversiteit ontbreekt? in de stad ja.

Janneke2

Berichten: 22919
Geregistreerd: 28-02-13
Woonplaats: Ergens in Drenthe

Re: steun onze boeren

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 11:07

@Juval: ik geloof grif dat het bij jou lekker divers is.
Die bedrijven zijn er wel...!

Maar wat 'Wageningen' zegt is dat er in de stad meer biodiversiteit is dan op een bepaald type 'agrobedrijf'.

Dees

Berichten: 18944
Geregistreerd: 09-08-01
Woonplaats: Friesland

Re: steun onze boeren

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 11:14

Juval, je bent welkom om in Friesland het mooie grasfalt te komen bewonderen.
Heb hier al jaren geen paardenbloem of pinksterbloem meer gezien. Weinig vlinders, weinig padden, minder vogels.... wel heel veel meer bramenstruiken en pitrus. Nog geen 20 jaar geleden was het echt veel rijker aan natuur.

O ja, de dichtsbijzijnde stad is op 20 kilometer afstand.

juval

Berichten: 13306
Geregistreerd: 05-04-03
Woonplaats: Culemborg

Re: steun onze boeren

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 11:26

ik woon in de betuwe, en daar is het niet zo als jij het beschrijft (gelukkig).

Raineri
Berichten: 6298
Geregistreerd: 21-02-11

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 11:34

juval schreef:
Dees schreef:
Het ontbreken van biodiversiteit zal ook de boeren en hun voedselproductie gaan nekken als we niet van koers veranderen.

Onbegrijpelijk dat dit nog altijd wordt weggezet als gezeur, als iets futiels....


maar de biodiversiteit ontbreekt niet. Er is hier heel veel leven, groen, bomen struiken beestjes, ook in de grond. Heel veel water met bijbehorende insecten en mooie planten en bloemen...

weet je waar de biodiversiteit ontbreekt? in de stad ja.



De grootste bedreiging voor de biodiversiteit in Nederland zijn verstedelijkingen én de agrarische sector. Die monoculturen maken een flinke negatieve impact.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de inefficiënte van het hebben van monoculturen.

juval

Berichten: 13306
Geregistreerd: 05-04-03
Woonplaats: Culemborg

Re: steun onze boeren

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 12:38

wil je dat uitleggen raineri? inefficiënt, waarom. Grote oppervlaktes van hetzelfde gewas lijkt me juist efficiënter, maar ik kan het mis hebben

Janneke2

Berichten: 22919
Geregistreerd: 28-02-13
Woonplaats: Ergens in Drenthe

Re: steun onze boeren

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 13:11

(... ik zou monocultuur niet in eerste instantie als inefficiënt beschrijven, maar het maakt wel ontzettend kwetsbaar / afhankelijk van gif en kunstmest - en best voor bodem en andere 'vormen van' biodiversiteit is het ook niet.)

Raineri
Berichten: 6298
Geregistreerd: 21-02-11

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 13:24

juval schreef:
wil je dat uitleggen raineri? inefficiënt, waarom. Grote oppervlaktes van hetzelfde gewas lijkt me juist efficiënter, maar ik kan het mis hebben


Sorry, deed het niet direct. Vaak neem ik de tijd veel zaken uiteen te zetten en bronnen te vermelden maar werd het uit de wind geslagen. Dus los van efficiënt gebruik van grond wil ik ook efficiënt met m’n tijd omgaan.

Ik ga 2 kanten benoemen.

Het schaalvoordelen wat je noemt is iets wat je kunt toepassen op een fabriek. De natuur is geen fabriek, het is uitputtend. Een bepaalde plantsoort put de grond uit, trekt dezelfde diersoorten aan. Je verliest variatie in die omgeving en gezondheid van de bodem. Uiteindelijk verlies je dus efficiëntie. Tevens verliest je voeding nutriënten

https://scholar.google.nl/scholar?q=reg ... pDcLpuF7AJ

https://scholar.google.nl/scholar?q=reg ... L-eli4PZkJ

Dit artikel laat een mooi tegenlicht zien. Ik denk dat het goed omschrijft hoe gecompliceerd de crisis is. Er is een gebrek aan transparantie en uiteindelijk zal er binnen de regeneratieve landbouw veel greenwashing zijn. Vaak met goed bedoelde intenties. Dit zal tevens niets bijdragen. Ze noemen overigens een punt van twijfel aan de biodiversiteitscrisis. Dit is vooral gericht op de meetmethode. Die kritiek op een aantal meetmethodieken vind ik legitiem. Er is wel voldoende bewijs verzameld dat we in de zesde massa extinctie zitten. (Dus verlies aan biodiversiteit).

Als laatste beschrijven ze dat er een correlatie is tussen verlies aan nutriënten in de grond en verlies van biodiversiteit. Maar er is geen causaal verband (tot nu toe). Er zijn onderzoeken die het wel aantonen.
https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10 ... 7021998063

De Schevichoven in Leersum is volop bezig met onderzoek doen naar regeneratieve landbouw. Zoals je ziet, het is grijs. Alles is grijs altijd. We hebben meer initiatieven en samenwerkingen met universiteiten nodig echt praktische en toepasbare tips te kunnen geven hoe het wel moet. Er is wel voldoende bewijs dat:
1. Het niet goed gaat
2. De wijze waarop we bezig zijn niet goed is
3. We weten ongeveer wat we moeten doen maar er is meer onderzoek nodig

loriene
Berichten: 2582
Geregistreerd: 08-12-09
Woonplaats: vlak bij de zee

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 13:58

Dees schreef:
Juval, je bent welkom om in Friesland het mooie grasfalt te komen bewonderen.
Heb hier al jaren geen paardenbloem of pinksterbloem meer gezien. Weinig vlinders, weinig padden, minder vogels.... wel heel veel meer bramenstruiken en pitrus. Nog geen 20 jaar geleden was het echt veel rijker aan natuur.

O ja, de dichtsbijzijnde stad is op 20 kilometer afstand.



Ik weet niet waar jij woont maar ik heb mijn hele leven in friesland gewoont (nu verhuist) en zo jij het beschrijft zie ik het in onze omgeving niet hoor.
Bloemen genoeg ,ook genoeg vlinders en heel veel padden en genoeg vogels.

Dees

Berichten: 18944
Geregistreerd: 09-08-01
Woonplaats: Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 14:17

Wat voor de een genoeg is, is voor de andere een zichtbare verschraling.
Het is op alle fronten beduidend MINDER dan 20 jaar geleden.
Misschien is dat voor jou goed genoeg. Voor mij niet.

Wetenschappelijk is de achteruitgang ook onomstotelijk aangetoond. Stop ontkennen, ga er ook wat aan doen.

juval

Berichten: 13306
Geregistreerd: 05-04-03
Woonplaats: Culemborg

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 14:52

Janneke2 schreef:
(... ik zou monocultuur niet in eerste instantie als inefficiënt beschrijven, maar het maakt wel ontzettend kwetsbaar / afhankelijk van gif en kunstmest - en best voor bodem en andere 'vormen van' biodiversiteit is het ook niet.)


Ons grasland wordt verder niet met gif bewerkt, ja heel af en toe heel plaatselijk als de zuring te hard groeit. Uiteraard is de grond wel afhankelijk van bemesting, wat we het liefst met dierlijke mest doen, maar waar de overheid liever kunstmest ziet. Ons land is namelijk bedoelt om van te oogsten, dus niet bemesten zou verschraling betekenen.
De manier waarom de drijfmest nu verplicht geinjecteerd moet worden is helaas niet heel goed voor de grond en biodiversiteit. Wat dat betreft is/was de ketsplaat beter, maar dan heb je inderdaad meer stankoverlast en wellicht uitspoeling. Wat ook de boeren uiteraard willen voorkomen want de mest is goud waard. Zonde als dat uitspoelt.

verschraling zoals veel gepromoot wordt door natuurorganisaties werkt niet om een goede grasoogst te halen. kruidenrijk grasland is leuk, maar duur en bewerkelijk. moet steeds weer opnieuw ingezaaid worden, dus ook qua co2 en dieselverbruik niet helemaal verantwoord.
Wij hebben op dit moment dus alleen blijven grasland (wordt niet gescheurd) en houden ca 2 melkkoeien per ha.

juval

Berichten: 13306
Geregistreerd: 05-04-03
Woonplaats: Culemborg

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 15:01

Raineri schreef:
juval schreef:
wil je dat uitleggen raineri? inefficiënt, waarom. Grote oppervlaktes van hetzelfde gewas lijkt me juist efficiënter, maar ik kan het mis hebben


Sorry, deed het niet direct. Vaak neem ik de tijd veel zaken uiteen te zetten en bronnen te vermelden maar werd het uit de wind geslagen. Dus los van efficiënt gebruik van grond wil ik ook efficiënt met m’n tijd omgaan.

Ik ga 2 kanten benoemen.

Het schaalvoordelen wat je noemt is iets wat je kunt toepassen op een fabriek. De natuur is geen fabriek, het is uitputtend. Een bepaalde plantsoort put de grond uit, trekt dezelfde diersoorten aan. Je verliest variatie in die omgeving en gezondheid van de bodem. Uiteindelijk verlies je dus efficiëntie. Tevens verliest je voeding nutriënten

https://scholar.google.nl/scholar?q=reg ... pDcLpuF7AJ

https://scholar.google.nl/scholar?q=reg ... L-eli4PZkJ

Dit artikel laat een mooi tegenlicht zien. Ik denk dat het goed omschrijft hoe gecompliceerd de crisis is. Er is een gebrek aan transparantie en uiteindelijk zal er binnen de regeneratieve landbouw veel greenwashing zijn. Vaak met goed bedoelde intenties. Dit zal tevens niets bijdragen. Ze noemen overigens een punt van twijfel aan de biodiversiteitscrisis. Dit is vooral gericht op de meetmethode. Die kritiek op een aantal meetmethodieken vind ik legitiem. Er is wel voldoende bewijs verzameld dat we in de zesde massa extinctie zitten. (Dus verlies aan biodiversiteit).

Als laatste beschrijven ze dat er een correlatie is tussen verlies aan nutriënten in de grond en verlies van biodiversiteit. Maar er is geen causaal verband (tot nu toe). Er zijn onderzoeken die het wel aantonen.
https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10 ... 7021998063

De Schevichoven in Leersum is volop bezig met onderzoek doen naar regeneratieve landbouw. Zoals je ziet, het is grijs. Alles is grijs altijd. We hebben meer initiatieven en samenwerkingen met universiteiten nodig echt praktische en toepasbare tips te kunnen geven hoe het wel moet. Er is wel voldoende bewijs dat:
1. Het niet goed gaat
2. De wijze waarop we bezig zijn niet goed is
3. We weten ongeveer wat we moeten doen maar er is meer onderzoek nodig


bedankt voor je uitgebreide antwoord. ik begrijp er niet veel van. maar ja :o? blond :D wetenschappelijke engelse teksten sla ik ook over. sorry!!


maar je eerste zin:Het schaalvoordelen wat je noemt is iets wat je kunt toepassen op een fabriek. De natuur is geen fabriek, het is uitputtend. Een bepaalde plantsoort put de grond uit, trekt dezelfde diersoorten aan. Je verliest variatie in die omgeving en gezondheid van de bodem. Uiteindelijk verlies je dus efficiëntie. Tevens verliest je voeding nutriënten

onze boerderij is een bedrijf in de primaire sector (voedselvoorziening) dus niet direct natuur. We maaien ons gras en laten het begrazen, om uitputting van de bodem te voorkomen vullen we de nutriënten weer aan met drijfmest en kunstmest. Onze bodem is gezond en er is ook door de diverse bomen/struiken/waterplassen en sloten veel variatie en diversiteit in insecten maar zeker ook zoogdieren en vogels. Wellicht niet meer zoals het 100 jaar geleden was, maar toen was de wereld ook heel anders.

Dees

Berichten: 18944
Geregistreerd: 09-08-01
Woonplaats: Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 15:02

Dat is het hem net: omdat er zoveel dieren zijn, moet er heel veel geoogst worden en daardoor wordt er heel veel bemest.
Die cirkel zal toch op een of andere manier wel doorbroken moeten worden.

Het begint imo echt met minder dieren.

juval

Berichten: 13306
Geregistreerd: 05-04-03
Woonplaats: Culemborg

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 15:05

Dees schreef:
Dat is het hem net: omdat er zoveel dieren zijn, moet er heel veel geoogst worden en daardoor wordt er heel veel bemest.
Die cirkel zal toch op een of andere manier wel doorbroken moeten worden.

Het begint imo echt met minder dieren.


dus ik begrijp dat jij 2 koeien per ha te veel vindt?

Janneke2

Berichten: 22919
Geregistreerd: 28-02-13
Woonplaats: Ergens in Drenthe

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 17:06

juval schreef:
Ons grasland wordt verder niet met gif bewerkt, ja heel af en toe heel plaatselijk als de zuring te hard groeit.

Gelukkig maar...!

(Ik heb te veel bollenboeren naar het graf gebracht in mijn tijd in de Randstad en in Drenthe komt de bollenteelt nu ook op.)
(En sinds de tweede begrafenis krijg ik het woord 'gewasbescherming' niet meer uit de keel of pen. Mensen worden niet beschermd door dat spul.)
Citaat:
Uiteraard is de grond wel afhankelijk van bemesting, wat we het liefst met dierlijke mest doen, maar waar de overheid liever kunstmest ziet.

:x 8)7
Citaat:
Ons land is namelijk bedoelt om van te oogsten, dus niet bemesten zou verschraling betekenen.
De manier waarom de drijfmest nu verplicht geinjecteerd moet worden is helaas niet heel goed voor de grond en biodiversiteit. Wat dat betreft is/was de ketsplaat beter, maar dan heb je inderdaad meer stankoverlast en wellicht uitspoeling. Wat ook de boeren uiteraard willen voorkomen want de mest is goud waard. Zonde als dat uitspoelt.

Ja, krijg je weer gedonder met de waterkwaliteit. ('Het is ook altijd wat'.)
Citaat:
verschraling zoals veel gepromoot wordt door natuurorganisaties werkt niet om een goede grasoogst te halen. kruidenrijk grasland is leuk, maar duur en bewerkelijk. moet steeds weer opnieuw ingezaaid worden, dus ook qua co2 en dieselverbruik niet helemaal verantwoord.

Op zich hangt het af van het doel.

Op zich is verschraling één ding - maar voor wie tweehonderd koeien zowel moet laten grazen, als er hooi vanaf halen - dat gáát niet.
(Of je moet idd 'als een malloot' bijzaaien etc etc etc.)

En schraal en schraal is ook nog twee: qua mineralen en sporenelementen zijn nog al wat graslanden juist heel arm, ondanks fikse bemesting.
(Dat is de reden dat natuurorganisaties liever bepaalde bodems wel of juist niet ziet. Op het Dwingelderveld rukken de planten die geassocieerd worden met overbemesting op, terwijl het een vrijplaats moest zijn van soorten die arme bodems nodig hebben.)

Persoonlijk vind ik kruidenrijk grasland meer dan alleen maar 'leuk', maar het is niet "los verkrijgbaar". Wat in de harde praktijk idd neerkomt op duur en bewerkelijk...

Citaat:
Wij hebben op dit moment dus alleen blijven grasland (wordt niet gescheurd) en houden ca 2 melkkoeien per ha.

Als ik mij goed herinner zit je daarmee onder de norm voor biologisch boeren. (Mij staat bij 5 kobisten per hectare.)

Dees

Berichten: 18944
Geregistreerd: 09-08-01
Woonplaats: Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 05-11-22 17:36

juval schreef:
Dees schreef:
Dat is het hem net: omdat er zoveel dieren zijn, moet er heel veel geoogst worden en daardoor wordt er heel veel bemest.
Die cirkel zal toch op een of andere manier wel doorbroken moeten worden.

Het begint imo echt met minder dieren.


dus ik begrijp dat jij 2 koeien per ha te veel vindt?


Dat hangt er wel helemaal vanaf. Als een veehouder die koeien volledig leegtrekt aan melkmogelijkheden (Productie), dan zullen ze meer voer nodig zijn dan wanneer hij minder gericht bent op de hoogste productie.
Misschien voert hij ze wel zo veel dat hun mest te rijk is voor het bedrijfsland.
Verder kan het land ook worden gebruikt voor andere doeleinden dan uitsluitend de eigen koeien voeren. Bijv bij verkoop van kuil belast je die grond zwaarder dan uitsluitend voor eigen gebruik.
Wellicht staat het vastgoed van het bedrijf ook wel op diezelfde grond waardoor het effectief helemaal niet 0,5 ha per koe is.
Enzovoort.

2 koeien per ha klinkt als een vriendelijk feit.
En toch gaat het mis in NL.

Loretta
Berichten: 8820
Geregistreerd: 11-01-04

Re: steun onze boeren

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-11-22 14:19

Vanaf 4 minuut 40.
De verduurzaming staat ook grotendeels stil door deze uitspraak.

https://youtu.be/v0AlILG_V_k

Voor iedereen die zo hard roept dat deze uitspraak zo'n geweldig nieuws voor de natuur is, moet zich toch nog eens achter de oren krabben.

Dees

Berichten: 18944
Geregistreerd: 09-08-01
Woonplaats: Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-11-22 16:18

Maar Loretta,zon stilstaande bouw.... dat is het gevolg van al.die stikstofvervuiling die we jarenlang hebben gedoogd. Waar de boeren praktisch 50% aandeel in hebben.

Van de bouwstop heeft het hele land last. De uitspraak is dus wel goed nieuws wat nu gaat er echt iets gebeuren. Pappen en nathouden (beleid van de afgelopen decennia, ook het landbouwbeleid), de geitenpaadjes, het kan niet meer. NL zit klem en een forse reductie in vee kan echt verschil maken.

Loretta
Berichten: 8820
Geregistreerd: 11-01-04

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-11-22 16:34

Dees schreef:
Maar Loretta,zon stilstaande bouw.... dat is het gevolg van al.die stikstofvervuiling die we jarenlang hebben gedoogd. Waar de boeren praktisch 50% aandeel in hebben.

Van de bouwstop heeft het hele land last. De uitspraak is dus wel goed nieuws wat nu gaat er echt iets gebeuren. Pappen en nathouden (beleid van de afgelopen decennia, ook het landbouwbeleid), de geitenpaadjes, het kan niet meer. NL zit klem en een forse reductie in vee kan echt verschil maken.


En waarmee je de verduurzaming vooruit kunt helpen en minder hoeft te vervuilen mag daardoor ook niet. Als dat niet krom en tegenstrijdig dan weet ik het ook niet meer.

Janneke2

Berichten: 22919
Geregistreerd: 28-02-13
Woonplaats: Ergens in Drenthe

Re: steun onze boeren

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-11-22 17:12

Ehm, bouwen met bijvoorbeeld houtskeletbouw, hennepblokken etc. mag wel degelijk.

Maar omdat de overheid er nul beleid op heeft gemaakt is het niet echt ver ontwikkeld.
De afdelinkjes van de verschillende grote bouwbedrijven die dit doen hebben het razend druk.

Dees

Berichten: 18944
Geregistreerd: 09-08-01
Woonplaats: Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-11-22 17:19

Loretta schreef:
Dees schreef:
Maar Loretta,zon stilstaande bouw.... dat is het gevolg van al.die stikstofvervuiling die we jarenlang hebben gedoogd. Waar de boeren praktisch 50% aandeel in hebben.

Van de bouwstop heeft het hele land last. De uitspraak is dus wel goed nieuws wat nu gaat er echt iets gebeuren. Pappen en nathouden (beleid van de afgelopen decennia, ook het landbouwbeleid), de geitenpaadjes, het kan niet meer. NL zit klem en een forse reductie in vee kan echt verschil maken.


En waarmee je de verduurzaming vooruit kunt helpen en minder hoeft te vervuilen mag daardoor ook niet. Als dat niet krom en tegenstrijdig dan weet ik het ook niet meer.


Zodra de veestapel is gekrompen en de 500-600 grote vervuiler zijn uitgekocht, kunnen al dit soort projecten gewoon weer doorgang vinden.

Heel cru gezegd misschien, maar het land heeft echt meer aan bouwprojecten dan aan vele liters melk en kilos vlees voor export.

Eigenlijk is die uitspraak van de rechter vooral (weer) heel erg slecht nieuws voor de veehouders in NL.

CharleyT
Berichten: 4010
Geregistreerd: 12-03-06

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-11-22 17:23

Dees schreef:
Maar Loretta,zon stilstaande bouw.... dat is het gevolg van al.die stikstofvervuiling die we jarenlang hebben gedoogd. Waar de boeren praktisch 50% aandeel in hebben.

Van de bouwstop heeft het hele land last. De uitspraak is dus wel goed nieuws wat nu gaat er echt iets gebeuren. Pappen en nathouden (beleid van de afgelopen decennia, ook het landbouwbeleid), de geitenpaadjes, het kan niet meer. NL zit klem en een forse reductie in vee kan echt verschil maken.


Ach ja, die stikstof hysterie. Persoonlijk heb ik er heel veel moeite mee dat bouwprojecten(die per definitie niet permanent zijn) stil komen te liggen.
Project afgerond, stikstof uitstoot van het project weg, klaar, niet meer aanwezig. Ten opzichte van de enorme woningnood vind ik het een absoluut verkeerde uitspraak dat dit stopgezet moet worden.

Dees

Berichten: 18944
Geregistreerd: 09-08-01
Woonplaats: Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-11-22 17:27

De uitspraak is het gevolg van vele jaren de Europese wetten aan de laars te hebben gelapt. Emmertje zit vol. Als er 10-15 jaar geleden wel was doorgepakt (ipv kop on zand en gedogen), zaten we nu niet zo in de problemen.

Je kunt ook zeggen dat we gewoon 10-15 jaar op te grote voet hebben geleefd en nu de prijs daarvan gaan betalen.
Dan kun je het nu allemaal wel krom vinden... ik zie het als een bedekte zegen. Nu iedereen er last van heeft, gaan er dingen veranderen. Eindelijk.

Al is het voor het klimaat allemaal nog veel te weinig en waarschijnlijk ook veel te laat...