Algemeen
De anatomie van het paard. De poll, waar in dit artikel over gesproken wordt, wordt op
deze afbeelding met een o aangegeven. Deze bevindt zich net achter de oren van het paard,
daar waar het kopstuk van het hoofdstel ligt.
Foto: Wikimedia Commons
Dit artikel is geschreven voor Niina Kirjorinne voor Eurodressage.com. Niina Kirjorinne is dressuurtrainster en dierenfysiotherapeut. Zij is gespecialiseerd in de biomechanica van paard en ruiter, en is student van Kolonel Christian Carde. Ook trainde zij in Watendorf met het Duitse voormalig I-jurylid Angelika Frömming. De metingen waar zij in dit artikel over schrijft, zijn uitgevoerd door:
- Niina Kirjorinne, Trainer en dierenfysiotherapeut
- Eija Nordlund, Fysiotherapeut en dierenfysiotherapeut
- Minna Kreivi, Fysiotherapeut
- JaanaTainio, Dierenarts (DVM, gecertificeerd dierenchiropractor
Een goede training is er een met respect voor het lichaam en de geest van het paard. Het is een routekaart om elk paard progressief te ontwikkelen, van de basis tot aan het niveau dat het best bij dit individuele paard past.
Dressuurtraining is logisch, als de training thuis het doel ondersteunt. Voor de dressuur ligt het doel vast in dressuurregels van de FEI. De regels benadrukken het welzijn van het paard, en het correcte frame is ook erg duidelijk uitgelegd – het paard zou voor de verticale loodlijn moeten blijven of daar dicht tegenaan komen. Waarom zijn dan zoveel ruiters in hun training thuis bezig om iets anders te bereiken?
Voor sommige paarden is het makkelijk om achter de loodlijn te komen. Maar zelfs als dit makkelijk aanvoelt, heeft het verrassende negatieve effecten op de activiteit van de spieren. Daarom zou deze gewoonte in elke fase van de training gecorrigeerd moeten worden. Het lichaam is in staat zich aan te passen, zelfs aan de schadelijke houdingen die kunnen leiden tot een ongezonde belasting van het lichaam gedurende langere tijd. Sommige critici beweren dat de houding van de poll (het gedeelte van het paardenhoofd waar het kopstuk van het hoofdstel ligt, red.) niet uitmaakt, maar er is een meetbaar verschil dat duidelijk impact heeft op de bewegingen van het paard.
Waar komt de noodzaak tot testen vandaan?
Al vele jaren viel het mij op dat de omschrijving van ruiters over wanneer een hun paard goed, rond en relaxt aanvoelt, het paard een heel klein beetje achter de loodlijn komt. Dit gebeurt volgens de ruiters in meerdere disciplines en op verschillende niveaus. Traditioneel gezien is dit frame niet correct. Vanuit een anatomisch oogpunt gezien is het ook niet optimaal. Gezien vanuit het trainingsaspect is het een veel voorkomend doel en het resultaat van je training. Zelfs als de ruiter erg blij was met die “fijne, ronde gevoel”, vroeg ik ze altijd om het frame te openen om te zien hoe die correctie van invloed is op de beweging van het paard. Als ze dit deden, gaven de ruiters dat het paard meer opwaarts aanvoelde, actiever en elastischer. Vaak omschreven ze het dat het aanvoelde alsof de achterkant van paard meer “verbonden” was met het paard. Deze correctie werd altijd uitgevoerd met omhoog en voorwaarts gerichte teugels en gevolgd door een beenhulp. Dit wordt gewoonlijk gebruikt in de klassieke training. Het helpt het paard om het frame te openen en de bewegingen in een goede balans door het lichaam te laten vloeien. Om beter te begrijpen wat ik zag, begon ik een paar jaar geleden mijn meetapparatuur om spieractiviteit te meten in mijn training te gebruiken. Bij de eerste metingen viel het mij al op dat er een duidelijke connectie is tussen het frame en de spieractiviteit in de poll-streek.
Een ander belangrijk ding dat mij verontrustte was dat de paarden die licht achter de loodlijn liepen, erg gespannen konden zijn op de poll. Terwijl hun ervaren ruiters aangaven dat het voor hen voelde alsof het paard erg relaxed was. Echter, elke keer dat we het frame openden, ontspande de poll ook werkelijk. Om dit beter te begrijpen besloten wij om dit met een team van experts eens nader te bekijken – een trainer, fysiotherapeut, dierenfysiotherapeut en een dierenarts.
Het testen
We hebben een groep van 11 vrijwillige ruiters en hun eigen paarden getest. We keken naar de symmetrie, spieractiviteit en teugeldruk. We volgden het eerst in stap, draf en galop op de volte links- en rechtsom. Daarna testen we verschillende correcties met verschillende ruiters. We pikten er drie verschillende paarden uit om de effecten op het frame, wanneer de paarden voor en achter de loodlijn bewogen, te vergelijken. De paarden waren volwassen paarden, gevorderd in hun eigen discipline – twee startten in de dressuur, eentje in het springen.
Daarna volgenden we de ruiters in de draf op de volte in beide richtingen. Als het paard achter de loodlijn bewoog, vroegen we de ruiters om het frame te openen. Van achter de loodlijn naar voor de loodlijn. We volgenden de spieractiviteit in de poll van het paard en de hand van de ruiter voor en na de correctie.
De technische apparatuur en het plaatsen van de sensoren
We gebruikten apparatuur die we in ons dagelijks werk gebruiken om de effecten van een training te meten. De sEMG sensoren, die de oppervlakkige spieractiviteit meten, zijn eenvoudig op de huid aan te brengen en paard en ruiter merken bijna niet dat ze er zijn. De sEMG sensoren meten de elektrische signalen die een spier afgeeft tijdens de werking ervan. En het was mogelijk om de veranderingen in spieractiviteit in realtime te zien, wat erg handig is bij gebruik in het werk. We plaatsten de sEMG sensoren in de poll, net boven de atlasspier (op de m. Brachiocephalicus). De plaatsing van de sensoren werd voor het rijden gecheckt door de dierenfysiotherapeuten.
We plaatsten ook sEMG sensoren op de ruiter. We kozen daarvoor de binnenzijde van de onderarm (m. Brachioradialis) omdat deze zone specifiek geactiveerd wordt als de ruiter een teugelhulp geeft. De plaatsing van de sensoren werd voor het rijden gecontroleerd door fysiotherapeuten.
We volgden ook de teugeldruk om zeker de te zijn dat de ruiter geen enkele druk gebruikte die effect zou hebben op de houding van het paard.
De techniek van de correctie
De rijkunstige techniek is simpel en zeer bekend in het klassieke rijden. Zacht, snel en precies, een voorwaarts-opwaartse teugelhulp die het paard aanmoedigt het frame te openen. Na deze opwaartse hulp kan er indien nodig een beenhulp gebruikt worden. Na de correctie gaat de hand van de ruiter terug naar zijn normale positie. Dit werd getest in draf, op de volte links- en rechtsom. We vroegen de ruiter het frame te openen in de houding die wordt gespecificeerd in de dressuurregels van de FEI. De techniek werd aan de ruiters uitgelegd voor de verandering in het frame getest werd, en ze gebruikten deze ongeveer tien keer per richting.
De resultaten
We konden zien dat de paarden voor de correctie achter de loodlijn liepen, met een licht contact met de teugels. Er waren voor de correctie wat verschillen te zien in de activiteit van de spieren in de hand van de ruiter. Als de paarden achter de loodlijn liep, zelfs met een licht contact, toonden zij aanzienlijke spierspanning in het bovenste deel van de nek, net boven de atlasspier (C1). We konden zelfs 90-99% activeringswaarden zien van de maximale activering van de specifieke spieren. Deze soort maximale spierspanning heeft absoluut effect op de manier van bewegen en de biomechanica van het paard. Bij alle paarden was het duidelijk dat ze niet actief gevraagd werd om achter de loodlijn te gaan, vanwege de teugelhulpen in deze test. Maar de paarden zochten routinematig een hoofd- en halshouding op die 16-28 graden achter de loodlijn was.
Als de ruiter het paard vroeg om het frame te openen naar iets voor de loodlijn, verminderde de activiteit van de spieren in de poll aanzienlijk. Een activering van 25-24% is een vrij normale variatie als het frame correct is. Lage waarden, nabij de 20%, hebben wel de voorkeur. Na de correctie werd het verschil in de symmetrie van de spieractiviteit van de ruiterhand ook kleiner. We konden zien dat de bewegingen van het paard meer richting opwaarts-voorwaarts gingen en het makkelijker werd om het paard voorwaarts te rijden vanuit de beenhulp van de ruiter. Als het paard voorstelde om het frame weer te sluiten, werd de correctie herhaald. We konden zien dat het resultaat elke keer dat het frame werd geopend hetzelfde was – de poll ontspande zich. Om permanente resultaten te krijgen moet de waarde van de correctie en het concept van voorwaarts bewegen voor de loodlijn met verschillende hoogten van de nek begrepen worden en gebruikt in de dagelijkse training. Verder onderzoek is nodig, om grotere groepen ruiters en paarden te testen.
Rol van de ruiterhand
De klassieke houding is een belangrijke basis voor een goed en gevoelig gebruik van de handen, deze zijn onderdeel van de houding en zit van de ruiter. De hand moet zo ontspannen mogelijk blijven, zodat het voor de ruiter mogelijk is om de fijne motoriek goed te gebruiken. De spieren in de hand en arm worden geactiveerd op het moment dat ruiter met het paard communiceert. Het is belangrijk dat de ruiter zijn handen heel precies gebruikt en de hulp ook weer zo snel mogelijk loslaat. Elke spanning in het lijf wordt doorgegeven naar de hand en gespannen handen blokkeren de houding van de ruiter. Precies en zacht teugelcontact maakt een geavanceerde communicatie mogelijk, en levert de ruiter waardevolle informatie over de balans van het paard. Een paard dat in balans is heeft geen ondersteuning van de ruiterhand nodig, maar draagt zijn eigen lichaam met gemak.
De kijk van de dierenarts op de functionele anatomie
“Als het paard achter de loodlijn loopt, wordt er spanning gecreëerd in de omgeving van de poll en nek. Spanning in de nek en poll van het paard hebben een directe invloed op de biomechanica van de wervelkolom en zowel de voor- als achterbenen. Als voorbeeld: spanning in de bovenste aanhechting in het M. brachiocephalicus gebied beïnvloedt de beweging van het voorbeen en creëert kortere en grotere paslengte. Dit kan resulteren in een verhoogde risico op blessures door overbelasting. Zachte en ontspannen spieren in het poll en nekgebied maakt het ademen makkelijker omdat de luchtwegen dan open zijn. De nek en de voorbenen bewegen elastischer en dit verhoogt de gezondheid van spieren en gewrichten,” legt de Finse dierenarts Jaana Tainio uit.
Neem dit mee naar je eigen training
Het bewegen achter de loodlijn lijkt een hoge spierspanning te creëren bij de gevoelige bovenkant van het nek- en pollgebied, zelfs wanneer het paard voor zijn ruiter ontspannen aanvoelt. Een hoge spierspanning en een statische manier van bewegen zijn een uitdaging voor de biomechanica, balans en controle van de bewegingen. Dit kan leiden tot compenseren en verminderde belasting. Het frame voor de loodlijn en correct gebruikt, zoals beschreven in de dressuurregels van de FEI, staat het paard toe om het lichaam te gebruiken op een manier die voordelig is voor gezonde, natuurlijke en uitgebalanceerde bewegingen. Dit ondersteunt het doel, namelijk dat het paard een happy athlete is.
Dit wordt ook duidelijk als we naar de foto’s in deze linkjes kijken:
Foto 1:
Paard 1. Links voor, rechts na het openen van het frame. Voor het openen liep het dier 17 graden achter de loodlijn, de ruiterhand was gespannen en het paard had spanning aan de rechterkant van de poll. Na de correctie liep het paard 6 graden voor de loodlijn, de spieractiviteit van beiden nam af en werd meer symmetrisch.
Foto 2:
Dit paard liep 28 graden achter de loodlijn, de ruiter had spanning in de linkerhand en het paard was meer gespannen aan de rechterkant van de poll.
Foto 3:
Nadat dit paard gecorrigeerd werd, liep hij drie graden voor de loodlijn, het poll ontspande meer en de ruiterhand ontspande ook.
Foto 4:
Nogmaals paard 2 voor en na. Het paard liep 27 graden achter de loonlijn met heel licht teugelcontact, maar de poll was gespannen en de ruiter had spanning in de linkerhand. Na de correctie liep het paard 7 graden voor de loodlijn, de poll ontspande en ook de linkerhand van de ruiter werd ontspannener.
Disclaimer: Wij hebben geen foto die aansluit bij dit artikel of waar wij toestemming voor hebben om te gebruiken daarom hebben wij er een foto ter illustratie bij gezet. Heb jij een passende foto met toestemming voor commercieel gebruik? Stuur dan even een PB naar één van de Nieuwsredactieleden of het Nieuwsredactie-account.