Phryso
Fokkerij



Dierenarts Matthijs van Waart van Paardenpraktijk De Drie Hoeves werd gebeld met de vraag of hij de zesjarige merrie Beike zou willen scannen, ze leek hengstig te zijn. Aangekomen leek er al een flink follikel op de eierstok te zitten van ruim vijf centimeter. De merrie werd gedekt en bij controle zat het ei er nog, er had nog geen ovulatie plaats gevonden. Uiteindelijk ovuleerde het follikel helemaal niet. Matthijs van Waart: "Dat was wel vreemd."

Te jong, te klein
Na meerdere controles bleek Beike geen normale cyclus te ontwikkelen. Matthijs ontdekte een bijzondere en kleine, afwijkende structuur op de eierstok. De eigenaar meldt bovendien dat Beike vervelend gedrag onder het zadel vertoont. Ze verzet zich, en is tegen het been. "Met al deze symptomen bij elkaar, begon ik te denken dat de merrie een hormoon producerende tumor op de eierstok zou kunnen hebben. Maar dit soort tumoren zijn zeldzaam bij jonge merries en vaak zijn deze tumoren groot, een bal van ongeveer tien tot twintig centimeter in doorsnee. De afwijkende structuur in de eierstok bij de zesjarige Beike was maar vier centimeter groot", zegt De Waart.

Hengstengedrag
Om meer duidelijkheid te krijgen over de mogelijke tumor is er bloedonderzoek gedaan. De waardes waren licht afwijkend, maar wel passende bij een granulosaceltumor. Dit is een tumor van de eierstokken, welke vaak goedaardig is, maar wel zorgt voor een afwijkende hormoonproductie. De symptomen zijn heel wisselend, sommige merries reageren sterk op de hormonale veranderingen en laten hengstengedrag zien, ontwikkelen geen normale cyclus, en zijn nukkig als ze onder het zadel worden gereden. Samen met de eigenaar neemt Matthijs de beslissing om Beike te laten opereren in een specialistische kliniek: "De eierstok met de tumor is opgestuurd naar de afdeling pathologie van de Faculteit Diergeneeskunde, om te bepalen of er inderdaad sprake is geweest van een tumor. Uit histologisch onderzoek, dat is onderzoek van weefsel of een orgaan, kwam de bevestiging dat het ging om een hormoon producerende granulosaceltumor."

Fokken met één eierstok
Nu heeft Beike nog één eierstok over. Het doel van de eigenaren is nog steeds om een veulentje te fokken: "Na een winter herstel zijn we met goede moed begonnen aan het nieuwe dekseizoen. Uit ervaring is gebleken dat merries met één eierstok prima nog een veulen kunnen krijgen. In principe worden merries met één eierstok gewoon elke drie weken hengstig, maar het komt ook voor dat zo’n merrie af en toe een cyclus overslaat. Na een heftig jaar met een operatie, waar Beike gelukkig helemaal van is hersteld, maar waarin het niet gelukt is om een veulentje te fokken, kan de eigenaar voor volgend jaar eindelijk uitkijken naar een veulen."

Ik heb ook een merrie (welsh A) die ook een tumor had en weg gehaald is. Heeft nog 5 merrie veulens erna gegeven zonder problemen