Het is niet mijn bedoeling geweest zoveel verbale agressie op te roepen.
Dus mijn excuses wanneer het geschreven woord op die manier overkomt.

Ik probeerde bondig samen te vatten hoe ik jouw bijdrage interpreteer. Maar bedoel het niet ‘kortaf’.

Het is mij echter helemaal niet duidelijk uit jouw tekst welke je route je hebt gevolgd die je de conclusie heeft doen trekken dat een bit fijner is.
Bij veel mensen is die route namelijk ontbrekend of extreem kort: er komt gewoon een bit in, hoe dan ook.

Dit is ook mijn beleving.

Een criticaster wordt weggezet als iemand zonder verstand van zaken of een boshobbelaar met geitenwollen sokken

Het is ook vaak de onbekendheid. Mijn "hete" dravermerrie was zowel met als zonder bit (touwhalster, dus geen hackamore met lange scharen) prima te rijden, maar als ze ging, dan ging ze - met of zonder bit. Met bit kan ik inderdaad veel fijnere hulpen geven, maar of het voor het paard zoveel fijner voelt dat weet ik niet, ik voel niet wat het paard voelt.

Je kunt natuurlijk alleen datgene erin lezen wat je graag leest.

Bij deze daag ik je nogmaals uit: Beide paarden, elke denkbare optoming.

De uitkomst ga ik je ook alvast melden:
De ene gaat je lanceren zodra je daar een bit in hangt.
De andere zal je zonder bit in het gunstigste geval negeren; ga je aandringen, stap je ook onvrijwillig af.

Welk onderzoek? Bedoel je die ene waar ze vóór aanvang van een Scandinavische wedstrijd een constatering hebben gedaan? (Welke dier & recht zo graag rondstrooit...) Want dat onderzoek is vooral onvolledig uitgevoerd en daarom niks anders dan te snel conclusies trekken.

Heb je een link van het onderzoek dat je bedoelt?

Vraag mij ook af of de in de petitie genoemde open dialoog ook zo open als het gevolgen kan hebben voor de sport en de geldstroom.
Een open dialoog is niet hetzelfde als naar de mond praten en er om heen lullen.
Verandering is nodig en ik ben ook voorstander van wettelijk vastgelegde minimum eisen voor bijvoorbeeld de huisvesting van paarden.



Ik heb bijzonder slechte ervaringen met de Knhs betreffende een dialoog over ethiek en dierwelzijn.
Uiteraard krijg je een heleboel loze woorden in wollige taal over welzijn maar geen actie.

Hoewel ik heus niet alles gelezen zal hebben, ben ik altijd al een geïnteresseerde lezer geweest en ben tot op heden nog niks tegen gekomen wat mij daartoe aangezet heeft eigenlijk.
Ik heb wel onderzoeken gezien die onderschrijven dat sommige paarden (soms:in de combi ruiter/paard) blijer worden van bitloos. En dat is super! Vooral doen.
En ik heb gevonden dat er paarden zijn met beschadigen in de mond (wat mij vooral bewust maakt van het feit dat een gevoelig gebied is waar je zorgvuldig mee om dient te gaan en het ook steevast een vraag aan de tandarts is 'zie jij schade?). En waarom ik altijd met een 'sier'neusriem rijdt omdat ik wil dat eventueel protest tegen mijn hand zichtbaar zou zijn. En waarom ik mijn jonge paard eerst bitloos zadelmak gemaakt heb omdat finesse daar nog niks mee van doen had. Én waarom ik het heel boeiend blijf vinden om zonder bit regelmatig even te toetsten wat we dan kunnen om me bewust te blijven van de rol en invloed van het bit.
Maar aangetoond dat voor veel paarden het bit onaangenaam is? Of zelfs schadelijk? Nee.
Maar ik lees graag verder.

Overigens staat je dat vrij hé om een andere keuze te maken. Ik juich dat echt alleen maar toe en ben er groot voorstander van om dat bijvoorbeeld ook in de wedstrijd sport toe te staan. Ik laat me graag 'voorbij' rijden en inspireren door mensen die het bitloos net zo mooi kunnen. Kom maar op met die revolutie.


En dat je het onvermogen van de ruiter noemt is wellicht deels waar.
Ik zelf ben geen topper. Maar ik ben inmiddels wel zo 'oud en zelfbewust' dat ik ook durf te zeggen dat ik echt geen prutser ben die niet weet of voelt waar ie mee bezig is. Ik ken mijn eigen beperkingen en kwaliteiten. En weet ook dat de lat zó hoog wegleggen daarmee echt niet 1.nodig!, 2.realistisch of 3. functioneel is.

Wel zou het heel helpend zijn als we de instap lat wat hoger kunnen leggen door bijvoorbeeld eerst wat te oefenen met je eigen lichaam controleren (gym) en wat eerste stapjes maken op bijvoorbeeld een mechanisch paard.

En jouw stalhalster bewering: als alle paarden een gelijk lichaam en temperament zouden hebben wel misschien. Maar dat is niet zo. Ik heb er 1 die niks liever doet dan zijn hals laten vallen (en bij voorkeur dan ook zijn balans voorover laat vallen) en 1 die meteen de hals er op parkeert en gaat staan snuiven. Andere bouw, ander karakter.
Ieder lichaam wordt met een andere default setting afgeleverd. Kijk maar eens naar mensen: de één heeft altijd meer de neiging tot een holle rug, De andere heeft een heel soepele of juist heel stijve rug en weer een ander vind het juist makkelijk met een bolle rug. Allen worden vaak beter van een beetje bewustwording en training. En iedere default setting heeft de nieging om op diverse momenten de kop weer op te steken. (stress, nieuwe situatie, nieuwe oefening). (ik train al jaren in een groep onder begeleiding van een oefentherapeut, fascinerende hoe verschillend lichamen zijn)

Net zoals jij doet wanneer je om m'n vraag heen praat. Nee oke

Eens met Pol, mijn paardentandarts controleert ook elk jaar. Als er blijk van schade is aan de mond wat mógelijk door het bit veroorzaakt kan zijn, moet ik heel erg in de spiegel gaan kijken en drastisch dingen anders doen.
En nogmaals qua onderzoeken: ik leer graag bij!

Ook eens met Elisa, die volgens mij zei dat er soms wel heel makkelijk voorbij gegaan wordt aan het feit dat een paard een vluchtdier is.

persoonlijk vind ik het onzin dat er gefocussed wordt op bit en zweep. Dat zijn in principe passieve dingen die uit zichzelf geen kwaad doen. Het probleem is wat de ruiter/begeleider er mee doet, waarom deze het doet en hoe die een aantal passieve dingen samen laat werken met een mishandelend effect dat lang niet door iedereen wordt waargenomen.

Makkelijker is om de neusriemen weg te laten, het paard krijgt dan een eerlijk verweer tegen het verkeerd gebruik van een bit dat voor iedereen te zien is. Het is niet voor niks dat een paard niet met de mond open mag lopen in een dressuur proef. Laat dit ook gelden voor een springproef.

Sluit alle dieren uit die tekenen van verzet tonen, ook bij het springen. Oren in de nek en bokken na de sprong doet een paard niet voor zijn lol. Staartzwiepen is een communicatie met de ruiter, 1 maal kan, meerdere keren achter elkaar hoort uitsluiting op te leveren.

Zwepen kunnen heel goed als aanwijsstokje worden gebruikt maar diskwalificeer iemand als deze de zweep tijdens het losrijden gebruikt om een tik uit te delen. Of beter; verbied 'm op wedstrijden ook tijdens het losrijden ivm de extra spanning.

Zorg voor meer figuren die een goed gereden paard verraden, het is absurd dat paarden in de Z-dressuur niet eens met een losse teugel kunnen halthouden, halsstrekken of een fatsoenlijke middenstap kunnen laten zien. Als een paard te veel spanning opbouwt om stil te staan hoort die niet in een hogere klasse dan B te starten.

En geef de Nederlandse roeptoeters van de KNHS en KWPN eens een cursus hoe een happy ahtlete er werkelijk uit moet zien.

Paarden in de lagere klassen en ponies in het algemeen mogen niet beoordeeld worden op hoofd-hals houding aangezien de meeste jury-leden (in Nederland) dit niet blijken te kunnen. Het nieuwe criterium wordt: zonder neusriem met een tevreden gesloten mond de figuren rijden.

O ja, verbied aansingelhulpen! Als het zadel scheef gaat liggen tijdens het rijden dan zit de ruiter scheef, het paard is kreupel of het zadel verkeerd. Een goede test dus of alles wel klopt.

Te snelle conclusie, ik had je vraag niet eens gelezen was bezig met mijn post.

Dus nee, dat is geen reactie op je vraag!

Irmaz, helemaal met je eens

Met 1 kanttekening. Het nadeel gaat wel zijn de trekker die de mond dicht snoeren met een neusriem, dus dan door de mand vallen zonder. Die gaan bitloos trekken en vast niet hun rijden aanpassen.
Dat vind ik nu al het grootste minpunt van bitloos. Teveel ruiters en vast ook jury's die dan het ongemak niet meer herkennen.
Van mij zou overigens de kaak gekruiste ook pas in Z en hoger toegestaan mogen zijn. In verkeerde handen snoert dat wel zo hard.

Is dat onderzoek daadwerkelijk zo onvolledig als je uitgaat van de originele paper in plaats van de nieuwsberichten?
Weet namelijk wel op welk onderzoek je doelt maar heb het originele stuk niet gelezen.

Rest beantwoord ik vanavond!

In dat geval mijn excuses Fransje! Ik ben benieuwd

Laat ik het anders zeggen, ik heb weinig fatsoenlijke antwoorden op deze kritische vragen gehoord.

Wij maken de keuze om op die 600kg vluchtdieren potentiëel in gevaar te brengen. Is ze 'pijnigen' (laat ik het houden op ongemak veroorzaken) echt fair?

De springzweep is om de schouder te begrenzen? Hoevaak zie je deze op die manier gebruikt worden? Waarom heb je er dan maar eentje? Laten we niet pretenderen dat deze ook maar door meer dan 5% zo gebruikt wordt. Ik zou graag met je door die rooskleurige bril willen kijken, maar dat is gewoon niet zo.
En sure, s&t is voor verfijning, dat weet ik. Maar waarom is dit verplicht. Er zijn genoeg voorbeelden van paarden voor wie dit teveel ijzer in de mond is.
Ik weet prima dat dit gewoon eerlijk en fair te gebruiken is, maar wederom wordt dit door (schatting) een 25% van de ruiters die dit gebruikt niet gedaan. Ik vraag me persoonlijk ook af hoeveel van de gebruikers de daadwerkelijke werking en het doel begrijpen. Hoevaak zien we een doorgeslagen stang in de dressuurring?

Als een hulpmiddel zo makkelijk te misbruiken is, is het dan een ethisch hulpmiddel?

Serieus? Je moet eens niet zo op de persoon willen spelen of willen denken dat je mensen kent en alles weet..........

Ik heb absoluut niet alleen brave recreatie paardjes gehad en wat hier braaf is, is hier vaak braaf geworden na heel veel investeren.

Ik moet er echt gewoon hard om lachen dat je denkt dat je na een heel leven met paarden alleen maar mazzel hebt gehad en de leuke kanten kent.

Maar het is de grootste smoes die ik altijd hoor; ja, maar die van jullie zijn braaf. En Joost weet dat ik vaak zulke mensen op een "simpel" paardje van ons heb gezet en ze hem of haar niet eens in beweging kregen.
Of de paarden waar iedereen bang voor was en wij gewoon vanaf dag 1 mee naar buiten nemen.

Over smoesjes gesproken; Heel veel mensen vertellen ook altijd ( vaak geheel onterecht ) hoe pittig, moeilijk en wild hun paard wel niet is...........Valt vaak enorm mee.

@Ruitje, in de western sport is de zweep natuurlijk wel verboden, dus daar zou dan een stuk veiligheid missen. Ja, er gebeuren wel weinig ongevallen in onze sport.
En ja, dan komen mensen met; het zijn brave quarters, maar die vlieger gaat echt niet op. Heel veel hebben een kronkel in de kop( gekregen) en zijn alles behalve cool en makkelijk.
En je mag bij de Wran en NRHA met andere rassen starten.

Misschien moet je dan wat minder kort door de bocht antwoorden en beseffen dat er veel meer verschillend temperament bestaat in de verschillende rassen en dat dit niets met de ruiter te maken heeft? Ga maar eens jonge kwpn dressuurpaarden opleiden die sensibel gefokt zijn..dan praten we wel verder.

Lala, nou dat is te kort door de bocht vind ik..in de wei schrikken ze net zo hard hoor. Dus hoezo brengen "wij" ze dan in gevaar? Het zijn nu eenmaal vluchtdieren van nature en als ze in paniek raken kunnen ze stomme dingen doen. Moet je ze dan pijnigen, nee natuurlijk niet. Hoe beter afgericht hoe minder kans dat je ze als ruiter pijn doet omdat je dan eerder en sneller in kunt grijpen.

Het punt is dat de mensen die de hulpmiddelen misbruiken dit bij ieder middel doen. Dus dan kun je tegen S&T zijn maar een trens en bitloos hoofdstel zijn in dezelfde handen net zo'n martelwerktuig.

En ik zeg niet dat er wat mij betreft geen verbeteringen te behalen zijn he, trens op FEI internationaal niveau of bitloos lijkt mij alleen maar goed. Vooral dat laatste want laat maar eens zien denk ik dan. De meeste ruiters die nu heel goed bitloos kunnen rijden op hoger niveau leiden hun paarden allemaal op met bit.

Wat mij betreft ik sta open voor alles, zolang het maar paardvriendelijk gedaan wordt en bij het paard past.

Dat is niet wat ik zie, de meeste mensen die bitloos rijden doen dit op basisniveau en hebben zelf nooit de finesses ontwikkeld op hoger niveau en kunnen dit dus zowel met als zonder bit niet. De finesses missen juist dus vaak bij het bitloos rijden.

Je vraagt echt zelf om zulke reacties hoor. Nu weer........Je weet geen donder van mensen op Bokt en wat ik voor paarden heb gehad, heb gereden en mee heb gewerkt.

Om je eigen gelijk te halen, begin je over dingen die je helemaal niet weet. Mij boeit het verder niet en klets maar een uur in de verte, maar als ik 1 voorbeeld geef, zegt dat natuurlijk niks over andere paarden.

En die smoesjes van hete paarden etc ken ik allemaal wel. Het lijkt heel interessant om vooral dat altijd te benoemen. Vooral de bloedlijnen en hoe heet ze wel niet zijn. Nooit hoor je mensen vertellen wat ze dan wel kunnen en wel bereiken met de paarden.

Er is gewoon veel onkunde en dat blijkt uit diverse reacties. Maar zoals eerder gezegd; paarden mensen kunnen enorm slecht tegen kritiek en hebben niet een handje vol smoesjes maar een heel vat vol.

Het grootste probleem is dat mensen op papier kopen en voor prestatie en of uiterlijk. En alles is geld en tijd. Er is al vaker dan 1 keer gebleken dat als je de aanpak verandert, veel paarden het veel beter doen en ook in de omgang zeer verbeteren.
Maar dat kost meer tijd en geld en daar zit een veel groter probleem.

Opleiden met bit zit toch echt tussen onze oren. Er is geen paard dat tegen een ander jonkie zegt; straks krijg je een bit in je mond en moet je zus en zo doen.
Wij, als mens hebben alle middelen bedacht om paarden te kunnen hanteren.

Ik ben nog steeds geen geiten wollen sokken muts, maar als je tijd neemt kan je er ook zo opstappen. Ik ben heel lang geleden al gestopt met de eerste keer opstappen met een zadel en doe dat de eerste keren zonder. En ik vind dat ook veiliger. Het aan een zadel wennen staat daar uiteraard los van.

Ik heb nu een hengstveulen van 9 maanden en die wijkt uitstekend voor druk. Hij kent het halster en kan alles, maar gebruik het amper. Alles lukt ook zonder.
Het mini veulen heeft een andere start in het leven gehad, heeft een hele andere moeder en vraagt ook om een andere aanpak.

Ras, soort, maat maakt niet uit. Je moet per dier kijken en door ervaring, kennis en kunde toepassen wat nodig is. Niet een standaard riedeltje willen afwerken binnen ene bepaalde tijd.

En daar zijn de meeste trainers vaak wel op gericht. Mensen brengen een paard x maanden weg voor zadelmak maken en de basis. Dan moet het in die tijd gebeuren. Er zijn maar weinig trainers die aangeven dat het niet kan binnen die tijd en ook weinig eigenaren die er wat meer training voor over hebben.

Daarnaast missen heeeeeeeeeeel veel paarden al zoveel basis door slechte fok en opfok omstandigheden dat je met trainen al met 1-0 achter staat. Als ze meer van elkaar zouden mogen en kunnen leren scheelt dat heel veel. Dan moet er dus ruimte zijn voor ene kudde INC stabiele opvoeders etc.

En je kan een paard best uitdagen tot dingen. Een dressuur paard kan best wat springen bijv. Je hoeft niet meteen een parcours van 1m+ te pakken.

Uhm, ik weet niet helemaal waar je laatste alinea vandaan komt? Maar dat heb ik nergens beweerd.

Wat naar mijn mening mennen/drafsport anders maakt dan rijden is dat er een kar achter hangt. Dat maakt dat er nogal wat meer 'opties' tot ongelukken zijn. Daarnaast is het verschil in aansturing tussen een paard wat je met zowel been als leidsels aanstuurt anders dan wanneer je je been mist.

Ik weet niet of het noodzakelijk is dat ik dat echt uitleg? Ik wil daar best dieper op ingaan, wat het verschil in aansturing onder de man of onder het zadel is?

Maar het lijkt mij eigenlijk vrij logisch dat als je combinatie een meter of 3 langer is terwijl je geen mogelijkheid heb om verder een hulp halverwege of achteraan het lichaam te geven een zweep handig KAN zijn bij bepaalde combinaties.

Niet noodzakelijk bij allen, maar wel handig.

Ik reed de mijne altijd zonder zweep, toen ik voor het eerst naar het strand ging dacht hij dat ik hem wilde deporteren naar Engeland en wilde hij achteruit mijn hele kar afbreken.

Paard was 10 jaar oud, overal geweest, ervaren wedstrijdpaard en poep braaf. 99% van de gevallen zonder zweep en met losse lijn te rijden.

Maar dan wil ik gewoon een zweep mee om een hulp te kunnen geven

Deels ben ik het met je eens, met tijd, geduld en en soms een andere insteek kun je een heel eind komen.

Maar als voormalig prof ruiter weet ik wel dat er echt enorm veel verschil zit in karakters en temperament van paarden en sommige blijven gewoon enorm scherp. Ookal lopen ze 3x per week in het bos, ookal staan ze buiten met soortgenoten en hebben ze alle tijd, rust en ruimte. En ik denk dat je zoiets echt ervaren moet hebben voordat je er over oordeelt.

Er zit ook nog een verschil in de schrikreacties van paarden an sich, sommige zijn voorzichtig met zichzelf en blijven bestuurbaar. Andere raken in paniek en doen levensgevaarlijke dingen..(over een 3 meter hoog hek willen springen zonder springtalent, in het prikkeldraad springen, in de sloot belanden, omhoog komen en achterover laten vallen etc.)

De gemiddelde Quarter en shetlander zijn daarbij vergeleken zeer verstandig.

Dat begrijp ik, maar het probleem is dat ze alle zwepen over 1 kam trekken.

En er werd gezegd; zweep gebruik uit veiligheid. Als we kijken dat er toch wel regelmatig ook ongelukken zijn bij bijv menners, vraag ik me oprecht af hoeveel je kan voorkomen......

Wij hadden voor het mennen ook een zweep op maat en geleerd hoe daarmee om te gaan. Die is niet bedoeld om mee te slaan, maar zo denkt bijv D&R wel.

Als een springruiter een zweep bovenhands pakt en zijn paard een flink pak rammel geeft, is dat totaal anders dan wat jij wil en waarvoor jij hem wil gebruiken.

Maar paardrijden zal nooit 100% veilig zijn. Is het niet voor de ruiter, is het wel voor omstanders.

Je kan nooit beloven dat een bit voor veiligheid belangrijk en nodig is, net als een zweep. Ongelukken zullen altijd gebeuren. Maar vaak is het wel een stuk eigen schuld en kunnen dingen voorkomen worden.

Elke tak van de sport moet zelf met voorbeelden komen waar ze willen en kunnen verbeteren en wat past bij die tak van de sport en binnen het welzijn past.

Daarnaast moet voorlichting beter. Nu wordt paardrijden nog steeds als zeer gevaarlijk bestempeld, maar het kan een stuk veiliger als mensen beter opgeleid worden en dat begint bijv op de manege.

Juist die hele hete, wat angstige paarden hebben het vertrouwen in een ruiter nodig. Zodra zij dat hebben gaan ze helemaal nergens naar toe zonder ruiter want bij de ruiter is de veiligste plek en als de ruiter zegt dat het te vertrouwen is, dan is het oké. Die kun je zelfs op een halster gewoon bij je houden.
Maar het kost tijd, moeite en zachtheid om die paarden voor je te winnen, iets wat niet bij de hedendaagse paardenhouderij lijkt te passen.

Vertrouwen in die ruiter wil niet zeggen dat ze nergens meer van schrikken of in paniek raken en/of stomme dingen doen. Sommige paarden zijn en blijven bang voor de hele wereld, ookal vertrouwen ze hun ruiter.

Maar ik heb niet al mijn hele leven alleen quarters en shetlanders.

Ik ben absoluut een pony ruiter en wilde niet naar de paarden, maar je weet zelf dat je die wel moet rijden voor opleiding en werk.

En wanneer je lesgeeft kom je allerlei soorten rassen tegen.

Heel veel mensen schreeuwen als ze problemen al bij voorbaat welke afstamming hun paard heeft. Ze zijn niet probleem oplossend bezig, maar ontwijken de problemen en verzinnen smoesjes.

Mij valt het bijv vies tegen hoe slecht de meeste koudbloeden opgevoed zijn. Die zijn ook te trainen, maar geef mij maar een stuiterende Kwpn'er ipv een gemiddelde tinker.

En vergis je niet in het vooroordeel van quarters. Mijn merrie was niet bij iedereen geliefd en denkt altijd dat op haar achterbenen staan een oplossing voor alles is. Zo kwam ze overal mee weg. Of boos kijken, net als haar moeder zodat niemand hun stal in wilde of durfde.
Het is een groot breed ras.

Shetlanders idem. Ik heb echt de allerbraafste gehad en van jongs af aan mogen opleiden. Maar nu een 23jr merrietje die heel gericht trapte en niet alleen naar ons.
Haar zoon was vergeleken bij het bij ons geboren veulen heel bijterig.
Dat is allemaal wel over en goed nu. Merrietje komt zelfs vrijwillig naar me toe en begint ook wat kroelen te begrijpen.

Maar ik neem met eigen paarden wel meer risico's en kan alle tijd nemen die ik nodig acht. Als ik tevreden ben stop ik en zien we de dag erop of daarop wel weer.

Waar ik ooit werkte was per paard een heel schema en moesten we ons aan houden. Toen al stond het me tegen. Soms is langzaam gaan veel sneller.
En dan ben ik echt niet iemand die een verzoek doet in drievoud of alleen staat te aaien, want ik wil wel een reactie en vooruit. Maar er zijn dingen die je echt door jaren omgaan leert en dat is vooral hoe snel en goed je reageert bijv.
Ik zie nog steeds veel mensen boos worden en gefrustreerd raken. Dat is echt zonde.

Maar goed, deze minister heeft de ballen verstand en we moeten juist laten zien wat wel kan en vanuit de paardensport en houderij in de verdediging komen met goede voorbeelden.

Als we blijven verdedigen waarom bijv een bepaald streng bit bij ruiter X wel mag, komen we er niet en gaan zij het overnemen. Want de plaatjes waar ze mee komen zien er voor een leek vreselijk uit.

En de bit-bitloos ruiters zouden ook met wat meer respect naar elkaar moeten kijken, want de bitloze maken het ook flink kapot als ze alle bitten blijven afkraken.

Ik lees nu in het andere nieuwsbericht dat ze de bosal bijv ook willen verbieden.......Tja, dat is weer zo een grote discussie op zich en kan je niet zomaar afschrijven.

Ik wil dan ook alles wat kaak en kin gekruist is verbieden, want dat vind ik vreselijk. En zo kunnen we wel bezig blijven.

Niet mee eens.

Mijn merrie is echt zeer gevoelig en hier behoorlijk de diva, maar ze kan echt haar hart in mijn handen leggen.

Als paarden bang blijven en overal van blijven schrikken is er nog steeds veel werk te doen.

En dan komen we precies tot het punt. Mensen vragen dan waarom wij iets kunnen met onze paarden of vorige paarden en dan zeg ik altijd; ik vertrouw mijn paarden, maar veel belangrijker; zij vertrouwen mij.

Dat betekent dat ik bijv wel heel zwart wit kan corrigeren, maar nooit kwaad wordt of gefrustreerd. Als ze schrikken, doorademen en door. Niet erin mee gaan, wat ik 9,9 van de 10 keer wel zie gebeuren.

Het schrikken van paarden is echt het allergrootste probleem voor mensen.