Miltvuur

Let op: Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij twijfel over de gezondheid van je paard altijd een dierenarts!

Miltvuur is ook wel bekend onder de Engelse benaming Anthrax. Miltvuur wordt veroorzaakt door de bacterie Bacillus Anthracis. Het besmettingsgevaar is in de loop van de jaren ontzettend gedaald door ontsmettingsprocedures voor verschillende dierlijke producten en vaccinaties voor dieren.

Besmetting

De Bacillus Anthracis kan onder bepaalde omstandigheden in het lichaam van een besmet dier sporen vormen. In die vorm is de kiem erg resistent tegenover temperatuur, droogte en andere omgevingsomstandigheden en kan daardoor erg lang infectieus blijven in de omgeving. Als een dier bijvoorbeeld in de wei sterft aan miltvuur kunnen de sporen nog jaren in de bodem overleven. Als ze opgenomen worden door andere dieren of mensen kunnen ze ontkiemen en komt de bacterie eruit tevoorschijn. Besmetting vindt plaats via de huid of door inademing. Na contact met beschadigde huid, zoals bijvoorbeeld een insectenbeet of een schaafwondje, of na inademing, vindt er ontkieming plaats van de sporen (sporen van schimmels) in de lymfeklieren, waarna het in de bloedbaan terecht komt. De incubatietijd varieert van 1 dag tot wel 8 weken, afhankelijk van de wijze van besmetting en de dosis waaruit de besmetting is voortgekomen. Mensen kunnen het wel van dieren krijgen, maar de kans op een mens-op-mens besmetting is erg klein.

Symptomen

Symptomen bij mensen

• Jeuk in gezicht, nek en handen
• Blaasjes in gezicht, nek en handen
• Zweer met zwarte korst (eschar)

De zweer kan gepaard gaan met koorts, hoofdpijn en malaise.

• Koorts
• Opgezette lymfeklieren
• Kortademigheid
• Bloed opgeven
• Overlijden (vaak binnen 24 uur na het verschijnen van de eerste symptomen)

Symptomen bij dieren

• Heftige ademhalingsproblemen en sterfte binnen enkele minuten na de eerste symptomen
• Dieren worden vaak gevonden met bloed uit de lichaamsopeningen
• Rood schuim rond mond en neus
• Bij trager verloop hoge koorts en bloed in ontlasting en urine

Diagnose

De diagnose kan heel simpel gesteld worden wanneer de zwarte zweren zichtbaar zijn. Met behulp van een grampreparaat kan de diagnose worden bevestigd.

Behandeling

Behandeling is alleen mogelijk en zinvol als je er heel snel bij bent. De dieren worden vaak dood gevonden, dus dan kan behandeling van kudde genoten nuttig zijn door middel van een Penicilline-kuur. Als alternatief hiervoor (bijvoorbeeld door allergie) kan ook een tetracycline, zoals doxycycline, of een erythromycine uitkomst bieden.

Preventie

Miltvuur komt op dit moment in Nederland niet meer voor. In het verleden werden dieren met miltvuur begraven en werd daar bovenop een struik geplant om te voorkomen dat het kadaver later per ongeluk weer opgegraven zou worden. Het is niet verstandig om zulke bosjes, die vaak solitair midden in een weiland staan weg te halen, en in de grond te gaan woelen.

Als er een geval van miltvuur optreedt moet dit altijd gemeld worden bij de GGD, want het staat sinds 1976 op de lijst van aangifteplichtige ziekten.

Voor dieren is er een levend-verzwakt vaccin beschikbaar. Dit biedt een jaar bescherming, maar heeft veel bijwerkingen en wordt dus weinig gebruikt. Voor mensen is er nog geen preventie bekend. Dit is ook niet nodig in Nederland, omdat de ziekte zo zeldzaam is.

Bronnen, referenties en/of voetnoten

• RIVM, Anthrax, 2007, http://www.rivm.nl/cib/infectieziekten/Antrax/index.jsp (geraadpleegd op 16 april)

Bij dit artikel ontbreken afbeeldingen. We zijn specifiek op zoek naar: Foto van een dier met miltvuur Als je dit artikel aan wilt vullen kun je op bewerk klikken om je kennis aan dit artikel toe te voegen.