Spermatogenese

Spermatogenese is de vorming van de rijpe spermacellen die de hengst produceert om de eicel van de merrie te bevruchten.

Een hengst gaat pas sperma produceren na zijn pubertijd, net zoals bij mensen. De spermatogenese komt op gang door de verhoogde concentratie testosteron in het bloed vanaf de pubertijd.

In de testikels van de hengst vind je de tubuli seminiferi of zaadbuisjes. In de wand van zo'n buisje liggen de spermatogoniën. Dit zijn de moedercellen van de zaadcellen. De spermatogoniën delen zich zodat er 2 dochtercellen ontstaan die primaire spermatocyten genoemd worden. Eén van beide dochtercellen blijft op de plaats van de oorspronkelijke spermatogonie en de andere verplaatst zich richting het midden van het buisje. De primaire spermatocyten ondergaan nu een meiotische deling waardoor het aantal chromosomen in de cel halveert. De cellen die nu ontstaan zijn worden secundaire spermatocyten genoemd en zijn haploïd. Dan delen de secundaire spermatocyten zich nog een laatste keer en worden daarna spermatiden genoemd. Zo zijn er dus 4 haploïde spermatiden ontstaan uit één spermatogonie.

De spermatiden zijn nog rond van vorm en blijven dus nog een tijdje in de tubuli seminiferi, want ze moeten nog omgevormd worden tot echt spermacellen met een kop en een staart. Tijdens deze gedaanteverandering zitten de spermatiden met hun kop tussen 2 sertolicellen vast. Dat zijn een soort steuncellen die de spermacellen voeden en ondersteunen tijdens hun ontwikkeling. Als de spermatiden helemaal omgevormd zijn heten ze spermatozoa en komen ze los van de sertolicellen. Vervolgens worden ze via de tubuli seminiferi afgevoerd naar de bijballen, waar ze nog een tijdje moeten rijpen voor ze echt kunnen bevruchten.

Bronnen, referenties en/of voetnoten

• Cursus genetica van de huisdieren door Prof. Dr. A. van Zeveren