Ziekte van Lyme

Let op: Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij twijfel over de gezondheid van je paard altijd een dierenarts!

De ziekte van Lyme wordt ook wel borreliose genoemd en werd voor het eerst ontdekt in de jaren 1970 bij mensen. Het kan ontstaan nadat een mens, hond of paard gebeten is door een teek die de drager is van de Borrelia bacterie.

Oorzaak of etiologie

De ziekte van Lyme wordt in Noord-Amerika veroorzaakt door Borrelia burgdorferi en in Europa door Borrelia afzelii of Borrelia garinii. Dat zijn een bacteriën die lange tijd kunnen overleven in teken en meestal door hen overgebracht worden.

Ziekteverloop of pathogenese

De belangrijkste tekensoort voor de overdracht van Borrelia is de schapenteek of bosteek (Ixodes ricinus). is de belangrijkste overdrager. Deze teken komen grofweg van maart tot oktober voor en zitten namelijk in gras en struiken maar komen ook in bomen voor en laten zich dan op het paard vallen. In mei is het tekenbestand vaak het grootst omdat het dan opeens warm wordt. Doordat het klimaat verandert kunnen teken ook de winter in Nederland overleven. Weidepaarden hebben meer kans om besmet te raken omdat ze vaker in aanraking komen met teken dan stalpaarden. De bacteriën bevinden zich in het darmstelsel van de teek en verplaatsen zich pas in de richting van de mond als ze in aanraking komen met bloed. Het duurt daardoor 18 tot 24 uur vanaf het moment dat een besmette teek het paard bijt tot het moment dat het paard ook daadwerkelijk besmet raakt met Borrelia. De incubatietijd na de beet is ongeveer 16 weken.

Hoe langer de teek zit hoe groter de kans op besmetting. Omdat teken vaak niet worden opgemerkt, worden de symptomen pas laat opgemerkt en pas ontdekt als het al chronisch is. Bij twijfel is het belangrijk je paard te laten testen op Borreliose en ook kun je testen of het paard genoeg antilichamen heeft tegen deze ziekte.

Symptomen

Vaak loopt een infectie met Borreliose onopgemerkt. Het afweersysteem van het paard houdt dan de bacterie in de greep en het paard wordt niet ziek. Paarden zonder symptomen zijn soms ook in staat om de ziekte te overwinnen en de bacteriën uit hun lichaam te werken.

Als het paard wel symptomen ontwikkelt worden ze pas 2 tot 5 maanden na de tekenbeet voor het eerst zichtbaar. De ziekte manifesteert zich in aanvallen met daartussen betere periodes. Er zijn ontelbaar veel symptomen van de ziekte Borreliose, onder andere hoefbevangenheid, oogontstekingen, rugpijn, wisselende kreupelheid (van gewricht tot gewricht). Sommige gewrichten zijn ontstoken en gezwollen. De benen zijn soms door oedemen gezwollen, de paarden zijn stijf en hebben vaak problemen met de verharing en soms is de huid gevoelig. Een borreliose in een vergevorderde toestand kan het centrale zenuwstelsel aantasten (hersenen en het ruggenmerg). Sommige paarden houden het hoofd scheef en hebben moeite met slikken. Verder kunnen ze staartverlammingen en/of ataxie hebben in combinatie met spierbeschadigingen. Ook zwakke koorts, slaperigheid, depressie en karakterveranderingen horen bij de symptomen. In vergevorderde stadia hebben de paarden geen eetlust meer en anderen eten weer heel normaal maar mageren sterk af. Achter al deze symptomen kunnen ook andere ziekten steken zoals Cushing en Hoefbevangenheid. Daarom moeten eerst alle andere ziektes uitgesloten worden. Dan kan het bloed onderzocht worden op antilichamen tegen de borreliose ziekte. Maar zeker ben je dan niet daar er paarden zijn met een hoog aantal antilichamen maar die geen symptomen hebben. Sommigen hebben de symptomen maar normale bloedwaarden.

Diagnose

De bacteriën zijn heel moeilijk te kweken waardoor isolatie door middel van cultuur geen goede diagnosemethode is. PCR geeft veel vals negatieve uitslagen en is dus ook niet betrouwbaar genoeg. De beste methode om Borrelia aan te tonen is serologie (bloedtest). Op het bloed kunnen verschillende tests gedaan worden waaronder een SNAP test en een Lyme Multiplex Assay.

Behandeling

Wordt het vroeg herkend dan is de behandeling het makkelijkst. Maar je kunt de ziekte in dit stadium alleen herkennen aan de rode kring rondom de bijt/steek plek van de teek en die zie je bij een paard niet of nauwelijks. Het valt pas op als de symptomen ontstaan.

Vaak wordt Borreliose behandeld met hooggedoseerde antibiotica. Vaak een combinatie van oxytetracyline in spuiten en sulfatrimet over het voer. Maar ook tetracycline, amoxycyline, doxycyline, erythromycine en penicilline worden veel gebruikt. Daarnaast moet ook de schade die de Borreliose heeft aangericht worden hersteld. De behandeling met antibiotica is niet altijd werkzaam, vaak is de bloedwaarde na de behandeling weer normaal maar na een half jaar kunnen de waarden weer stijgen.

Preventie

Een entstof tegen Borreliose is er (nog) niet, doordat er meerdere stammen van de bacterie Borrelia burgdorferi zijn en het dus moeilijk is een entstof te ontwikkelen. De pipetten die bij honden worden gebruikt (waardoor het bloed onaantrekkelijk wordt voor teken) moeten bij een paard zo sterk zijn dat ze giftig worden voor het paard. Het beste is om het paard regelmatig op teken te controleren, want hoe langer de teek zit hoe groter de kans op besmetting.

Bronnen, referenties en/of voetnoten

• http://nl.wikipedia.org/wiki/Lymeziekte
• http://www.xs4all.nl/~wilcodeb/lyme.html
• Lezing Diagnosis of tick-borne diseases in horses door Bettina Wagner tijdens het BEVA congres 2014

Dit artikel is incompleet en moet nog verder inhoudelijk worden ingevuld. We zijn specifiek op zoek naar: algemene informatie Als je dit artikel aan wilt vullen kun je op bewerk klikken om je kennis aan dit artikel toe te voegen.