Idee voor een Wiki artikel? Lees in dit artikel hoe je kunt helpen!

Hoefsmid

Uit Bokt
(Doorverwezen vanaf Beslaan)

Een hoefsmid is een man of vrouw die de hoeven van een paard verzorgt. Het werk van een hoefsmid bestaat enerzijds uit bekappen, anderzijds uit beslaan.

Vijlen van een hoef op een speciaal pootje

Bekappen

Nuvola actions next.png Zie bekappen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bekappen van de hoeven is vergelijkbaar met het knippen van nagels. Een paard in de natuur loopt langere afstanden over verschillende bodemsoorten, waardoor de hoeven op natuurlijke wijze zullen afslijten. Dit gebeurt met paarden die in gevangenschap gehouden worden niet of in mindere mate. Een paard zal daardoor ongeveer om de acht weken bekapt moeten worden, om te zorgen dat de hoeven de juiste vorm houden en in een goede stand blijven staan. Dat is belangrijk voor een goede beengezondheid en vloeiende gangen.

Leeftijd

Een veulen hoeft tot zijn 6e maand meestal niet bekapt te worden, tenzij deze op stal gehouden wordt in plaats van dat het met de moeder in het land kan lopen. In die periode is het handig om het veulen al te laten wennen aan het optillen van de benen, zodat de eerste keer bij de smid minder stress zal veroorzaken. Tussen de twee en vier maanden kan de draagrand iets worden ingekort. Na veertien dagen kan al aardig worden ingeschat of het veulen gezonde hoeven heeft of dat er zich problemen zullen voordoen.

Tussen de zes maanden en drie jaar zal het paard regelmatig bekapt moeten worden. Pas daarna mag de hoef eventueel beslagen worden.

Aandoeningen

Ook bij verschillende aandoeningen kan bekappen van de hoef noodzakelijk zijn. Het veranderen van de stand kan hierbij helpen, zoals bij hoefbevangenheid

Natuurlijk bekappen

Nuvola actions next.png Zie natuurlijk bekappen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Dit is een vrij recente manier van bekappen en wordt ook vaak zelf gedaan. Hierbij wordt de natuurlijke slijtage zoveel mogelijk nagebootst.

Er zijn diverse instrumenten die de hoefsmid hierbij nodig heeft:

  • Renetten
  • Kapmes
  • Hamer
  • Hoefvijl

Beslaan

Verschillende stadia in het smeden van een ijzer

Wanneer een paard veel wordt bereden over de weg of de hoeven te hard slijten kan het noodzakelijk zijn om het paard te laten beslaan. De hoefsmid zet de hoefijzers met behulp van nagels vast aan de hoef van het paard. Als ijzers niet noodzakelijk zijn voor het paard is het voldoende om het paard blootsvoets te laten en alleen maar goed te laten bekappen.

Er zijn twee manieren van beslaan: warm en koud beslag.

Voor- en nadelen hoefbeslag

Hoefijzers beschermen de hoeven tegen overmatige slijtage door bijvoorbeeld veelvuldig op de verharde weg te rijden, bijvoorbeeld met paard en wagen of als een paard met de voorbenen krabt in de box. Een voordeel van ijzers is dat er schroefgaten in gemaakt kunnen worden om er kalkoenen in de draaien en het paard op scherp te zetten. Bij de bereden politie gebruiken ze op de dagen dat er ME patrouilles zijn, speciale platen onder de hoeven om deze te beschermen tegen voorwerpen op straat, waar het paard zich aan kan bezeren. Soms wordt een paard beslagen om hem beter gangwerk te geven, bijvoorbeeld bij tuigpaarden die met zwaardere ijzers hun benen meer heffen. En een hoefijzer kan helpen bij standcorrectie, wat soms nodig kan zijn bij bepaalde aandoeningen.

Een nadeel van hoefbeslag is dat de hoefwand beschadigd door het inslaan van de hoefnagels. Dit kan problemen veroorzaken bij paarden met een zwakke hoefwand. Daarnaast belemmert een onbeweeglijk ijzer het hoefmechanisme , zeker als er gebruik wordt gemaakt van extra lippen. Het gevolg hiervan is vaak al binnen een paar maanden zichtbaar aan de smaller wordende hoef. De kosten worden ook vaak gezien als een nadeel, tenslotte is het alleen bekappen van de hoeven goedkoper dan ze ook te beslaan.

Note: slecht hoefbeslag doet meer kwaad dan goed!

Koud of warm beslag

Koud beslaan houdt in dat het voorgevormde ijzer wordt bewerkt zonder verhitting. Dit vergt meer kracht van de smid, doordat het ijzer veel moeilijker te vormen is op die manier. Een verhit ijzer bewerkt makkelijker. Als de hoef niet veel afwijkt van het ijzer dat voor handen is, zal er weinig aangepast hoeven te worden, waardoor het beslaan snel klaar is. Deze manier is vaak goedkoper dan bij warm beslag, vanwege de investering in de speciale oven en verbruik van propaangas. Het nadeel van koud beslag is dat er geen extra lippen aan gesmeed kunnen worden als dit nodig zou zijn.

Beslaan

Het beslaanvan een paard

Correct bekappen van het paard is een vereiste voordat er een hoefijzer onder gezet kan worden. Hierbij wordt gelet op de voetas, manier van bewegen en stand. Daarna wordt de maat opgenomen, breedte van het ijzer en lengte van de tak. Het ijzer wordt verwarmd in de oven en in het juiste model geslagen, daarna wordt het tegen de hoef gehouden om te kijken of het past. Er wordt vooral gelet op de plaats ten opzichte van de witte lijn, dit is de plek waar de nagels ingeslagen moeten worden. Is het ijzer te krap, dan kan je het risico lopen om nageldrukking te krijgen. Is het te ruim, dan nagel je in de wand met kans op scheuren. Als het ijzer goed is, wordt deze gekoeld in een metalen emmer met water en vervolgens vast genageld aan de hoef. Om het geheel netjes af te werken, worden de nagels afgeknipt en met een priem omgeslagen.


Foto's

Zie Fotoserie: Hoefbeslag voor een uitgebreide fotoserie over het beslaan van een paard.


Bronnen, referenties en/of voetnoten

  • Zonder hoef geen paard, Fritz Rödder
  • Hoeven & hoefbeslag, Pascal Ebell