Hyperlipemie

Let op: Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij twijfel over de gezondheid van je paard altijd een dierenarts!

Hyperlipemie wordt ook wel het vervetten van het bloed genoemd. Gezonde paarden hebben 300 tot 800 mg vet in het bloed. Een dier dat hyperlipemie heeft kan wel 1000 tot 7000 mg vet in zijn bloed hebben.

Het gras is bedekt onder een dik pak sneeuw

Pony met overgewicht

Oorzaak of etiologie

Hyperlipemie komt vooral voor bij pony's en ezels, minder bij paarden. De dieren zijn vaak in een zeer goede voedingstoestand als ze om een of andere reden in een negatieve energiebalans terechtkomen. Dat wil zeggen dat ze minder voedsel binnenkrijgen dan ze nodig hebben door bijvoorbeeld een dik pak sneeuw op het gras. Hoog drachtige merries niet goed gevoerd worden of die een erg groot veulen dragen lopen een verhoogd risico. Zij geven namelijk veel voedingsstoffen door aan het veulen en houden dan zelf te weinig voedingsstoffen over. Ook paarden met Cushing zijn risico patiënten.

Ziekteverloop of pathogenese

Het tekort aan voedingsstoffen zorgt voor een verandering in de stofwisseling en een daling van de bloedsuikerspiegel. Door die daling gaat het lichaam aanspraak maken op de vetreserves. Normaal gesproken is dit juist positief. Maar bij hyperlipemie slaat het mobiliseren van het vet op hol, en komt er te veel vet vrij in de bloedbaan. Het bloed wordt dan dikker en kan dan minder goed bij de haarvaten komen. Hierdoor komt er dus minder bloed in de organen en kunnen deze beschadigd raken. Ook kunnen er beschadigingen ontstaan doordat het vet uit het bloed zich ophoopt in de organen en het spierweefsel. Vaak treden er eerst leverbeschadigingen op, de lever is namelijk erg gevoelig voor vervetting. Later raken ook andere organen beschadigd. Uiteindelijk kunnen de organen zo beschadigd raken dat ze niet meer werken. Hierdoor sterven ze af, het paard overlijdt dan ook.

Hyperlipemie komt niet bij alle paardenrassen voor. Vaak zijn sobere (pony)rassen het slachtoffer, bij paarden komt het nauwelijks voor. Vooral bij de shetlander is hyperlipemie een vaak voorkomende ziekte. Ook het fjordenpaard, de haflinger en welsh pony hebben een verhoogde kans op bloedvervetting. Een van de weinige paardenrassen waar hyperlipemie wel eens voorkomt is het friese paard.

Symptomen

Een paard dat lijdt aan hyperlipemie is vaak erg sloom. Ze bewegen nauwelijks en eten en drinken vrijwel niet, hierdoor vermageren ze sterk. Vaak hebben ze ook een versnelde ademhaling en komt er een sterke geur uit de mond. Ook staan de paarden vaak te bibberen en laten ze het hoofd hangen. Sommige dieren krijgen diarree, anderen krijgen juist verstoppingskoliek. Ook krijgen veel dieren een oedeem onder de buik.

Als je denkt dat je paard hyperlipemie heeft is het verstandig een dierenarts in te schakelen. De dierenarts kan dan via een bloedonderzoek vaststellen of je paard de ziekte heeft.

Diagnose

De dierenarts kan de diagnose stellen aan de hand van de voorgeschiedenis van het dier in combinatie met de symptomen en een bloedonderzoek. Het bloed vertoont een blauwachtige schijn als het in contact komt met het koude oppervlak van het buisje. Het serum is troebel en heeft vaak een melkachtige kleur. De leverwaarden (AST, ALT en GGT) zijn meestal verhoogd en het ureumgehalte is vaak verhoogd omdat de nier ook vervet raakt.

Behandeling

Hyperlipemie wordt behandeld door het paard een infuus met glucose te geven. Glucose is een suiker en wordt gebruikt bij de verbranding. De glucose levert dus energie, het zorgt er ook voor dat de nieren gezuiverd worden. Als je er op tijd bij bent is hyperlipemie goed te bestrijden op deze manier. Maar als de ziekte in een gevorderd stadium is en de organen aangetast zijn, is er erg weinig kans dat het paard het overleeft.

Preventie

De beste preventie is voorkomen dat paarden overgewicht ontwikkelen. Als het dier toch te dik geworden is mag er nooit een streng dieet opgelegd worden. Overleg altijd met de dierenarts voordat je een paard of pony met overgewicht op dieet zet. Let er vooral bij risicopatiënten (overgewicht, dracht, Cushing) op dat de dieren altijd blijven eten om te voorkomen dat ze in een negatieve energiebalans terecht komen. Als ze om een of andere reden hun normale voer laten staan, probeer ze dan te verleiden om toch te eten door middel van vers gras, slobber of iets anders lekkers.

Foto's

• 

  Een buisje met vervet bloed waar duidelijk te zien is dat bloedplasma veel vet bevat

Bronnen, referenties en/of voetnoten

• Cursus Ziekteleer grote huisdieren, 2012-2013, door Prof. Deprez, Universiteit Gent

Bij dit artikel zijn nog geen bronnen vermeld of is de bronvermelding niet op de juiste manier gebeurd. Als je dit wilt verbeteren kun je op bewerk klikken.